تقلید در مسائل اعتقادی صفحه 19

اختیاری بودن عصمت

سؤال 17 : نظرتان درباره کسی که عصمت را جبری بداند و در جواب شیخ مفید(رحمه الله)که قائل به

عصمت اختیاری است ، چنین بگوید ، چیست ؟

« این گونه بیان از « عصمت اختیاری » با التزام به « عصمت تکوینی » در تعارض است . یعنی اگر عصمت را از افعال تکوینی خداوند نسبت به پیامبر و امام بدانیم ، دیگر جایی برای اختیاری دانستن عصمت نمی ماند .

مگر آن که بین دلیل وجوب عصمت و دلیل لزوم اختیار ، جمع کرده و مفهوم مشترکی بدست آوریم .

می پرسیم چه اشکالی دارد که خداوند متعال به خاطر نیاز مردم و برای مصلحت آنان بعضی از بندگانش را به عنوان معصوم برگزیند .

اگر هم اشکالی هست از این نظر است که معصومین به خاطر اعمال غیر اختیاریشان مستحق ثواب باشند .

جواب این است که : اگر ثواب از سر تفضل باشد ، یعنی خداوند تفضل کرده است و برای انسان نسبت به اطاعتی که کرده است حق قرار داده است نه اینکه او ذاتاً و بخاطر خود عملش مستحق ثواب باشد ، اگر ثواب همه انسانها از روی تفضل است نه اینکه خودشان مستحق ثواب باشند ، چرا نتواند بی واسطه و بدون شرط طاعت باشد . زیرا اعطای ثواب بر کار غیر اختیاری قبیح نیست بلکه عقاب بر کارهای خارج از توان انسان ناپسند است .

همانا روش معمول بحث های تفسیری آن است که آیاتی که ظهور در گناه ( یا خطای ) پیامبران دارد را چنان تأویل می کنند که