تقلید در مسائل اعتقادی صفحه 20

با عصمت ایشان منافاتی نداشته باشد . اما پرسشی که برجسته می نماید آن است که رازی در روش قرآن نهفته است که وقتی از پیامبران سخن می گوید ، خود این تضاد عصمت و گناه را در اندیشه ها می اندازد . اما قرآن با این رتبه از بلاغت چگونه تأویل بردار است ؟

ریشه اشکال آن است که در بسیاری از روش های تأویل آیات ، آن چنان لفظ بر خلاف ظاهرش حمل می شود که بلاغت از دست رفته و با اعجاز ( بلاغی ) قرآن منافات پیدا می کند . »

جواب : ما معتقدیم عصمت که ودیعه ای از جانب خداوند در وجود پیامبران و ائمه(علیهم السلام) است ، راهنمایی و توفیقی به صورت مقتضی و نه علت تامه است (1) .

بنابراین « اختیار » در نوع عملکرد معصوم دخالت دارد . روشن است انسانی که مجبور به طاعت و ترک گناه باشد ، یا سرشت و فطرتش این گونه باشد ، در برابر کسی که با اختیار و اراده طاعت و ترک گناه دارد ، فضیلتی ندارد . از این روست که انسان کامل مطیع خداوند بر فرشتگان برتری دارد . درباره تفضل هم باید گفت اینکه کسی به اختیاری بودن عصمت قائل شود بخاطر ترتب ثواب نیست تا شما آنرا از راه تفضل حل کنید و بگوئید ثواب از روی تفضل است و تفضل بر کسی که عملی را جبراً انجام می دهد نیز ممکن است ، پس ثواب داشتن اعمال ایشان دلیل بر اختیاری بودن عصمتشان نیست ، بلکه عقل به برتری طاعت اختیاری بر طاعت جبری

حکم می دهد . وانگهی ، اگر عصمت جبری باشد هر آینه تکلیف معصومین به اطاعت و ترک گناه ساقط بلکه باطل می شود .

زیرا دیگر قادر بر ترک اطاعت نیستند و لکن یقیناً می دانیم که ایشان تکلیف دارند ، بنابراین عصمتشان جبری نیست . این همان راز بیان قرآن کریم در مورد پیامبران است که به ظاهر با اعتقاد به عصمت ایشان چه جبری و چه اختیاری مخالف در می آید . این اختلاف را می توان با دو دلیل تبیین کرد :

اولا : زمینه غلوّی را که معمولا پیروان افراطی دچار آن می شوند از بین می برد .

ثانیاً : تأکید بر نفی شراکت پیامبران در الوهیت خدای متعال دارد . این انحراف ، درادیان گذشته بنا به نقل قرآن بوده است ، بنابر این ، آیات مورد نظر ، به پیامبران چیزی را نسبت می دهد که مناسب حال بشر است و گمان می شود که گناهی انجام شده است ، در حالی که این ارتکاب ها نه گناه ، بلکه ، ترک اولی یا فعل مباحی است که مناسب مقام پیامبری نبوده است .

قرآن تصریح دارد که پیامبران ، مثل دیگر انسان های عادی ، می خورند و راه می روند و زندگی می کنند .