- مقدمه 1
- اشاره 8
- احکام نگاه و معاینۀ پزشکی 10
- کلاس های مختلط 11
- ضمانت 11
- اشاره 13
- ب:تشریح جسد مسلمان 14
- الف:تشریح جسد غیر مسلمان 14
- ج:تهیۀ جسد و استخوان 16
- و:دیۀ تشریح و قطع عضو میّت 17
- ه :تماس با جسد 17
- ح:نگهداری جسد 18
- ز:خارج کردن اشیای قیمتی از بدن میّت 18
- اشاره 20
- الف:معاینه 22
- احکام نگاه و لمس 22
- نگاه و لمس در معاینه و درمان 23
- نگاه به عورت و لمس آن 23
- نگاه به نامحرم برای انجام تحقیقات پزشکی 24
- معاینات غیر درمانی 25
- مراجعه به پزشک غیر همجنس 26
- ب:تشخیص 27
- اشاره 27
- لزوم به کارگیری روش های تشخیص 27
- آزمایش های تحقیقاتی 30
- رادیولوژی 31
- اشاره 32
- ج:درمان 32
- افشای سرّ بیماران 34
- اجرت پزشکی 35
- احکام محتضر 37
- خاتمه 37
- اشاره 39
- طهارت و نجاست 41
- حکم نگاه و لمس در دندانپزشکی 41
- خون لای دندان 42
- استفاده از دندان ساخته شده توسط غیر مسلمان 42
- طهارت دندان مصنوعی 42
- روزه داری و کشیدن دندان 43
- استفاده از طلا 43
- ضمان در دندانپزشکی 44
- اجرت دندانپزشکی 44
- اذن بیمار 44
- اشاره 46
- نگاه پزشک و ماما 47
- مراجعه به پزشک در دوران بارداری 48
- ارجاع پزشک به دیگران 49
- دخالت مردان در امور زایمان 49
- عدم جواز درمان برای پزشک زن 49
- تجویز دارو در دوران حاملگی 49
- نگاه زنان دیگر 50
- ممنوعیت ورود افراد متفرقه به اتاق زایمان 50
- آموزش و فراگیری علوم پزشکی زنان 51
- مواردی که می توان به پزشک مرد مراجعه کرد 51
- سقط جنین 52
- آموزش عملی 52
- حکم سزارین 53
- احکام جنین سقط شده 54
- استفاده از باقیمانده های زایمان 54
- بیرون آوردن طفل از شکم مادری که از دنیا رفته 55
- فرزند متولد شده از مادر مرده 55
- دقّت در نسبتِ فرزند به مادر 55
- احکام بعد از ولادت 56
- اشاره 58
- حکم عقیم شدن دائمی 60
- عزل و احکام آن 62
- جلوگیری موقت 62
- دیۀ عزل 63
- دیۀ از بین بردن نطفه 63
- الزام بر جلوگیری 64
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 64
- حکومت اسلامی و کنترل جمعیت 65
- وظیفۀ پزشک و عقیم سازی 65
- اشاره 67
- الف:بارورسازی با اسپرم شوهر 69
- اشاره 69
- کِشت جنین در رحم زن بیگانه 70
- باروری با ارتکاب مقدمات حرام 70
- نسبت فرزند با رحم پرورش دهنده 71
- مقصود از مقدمات حرام 71
- کِشت جنین در رحم حیوان 71
- اشاره 72
- ب:بارورسازی با اسپرم مرد بیگانه 72
- نسبت فرزند باروری مصنوعی حرام با صاحبان اسپرم و 73
- احکام تولدیافتگان از باروری مصنوعی در محرمیّت و ازدواج 74
- از بین بردن جنین های اضافه 74
- ج:بارورسازی مصنوعی از نباتات 75
- د:تولید فرزند از طریق پرورش اسپرم 76
- ه -باروری و انعقاد نطفه از غیر اسپرم مرد و تخمک زن 77
- نسبت کودکان یک طرفه و مصنوعی 77
- اشاره 77
- فرزندان زایمان های زودرس و دیررس 78
- کاهش دوران حاملگی 78
- ملحقات مباحث باروری مصنوعی 78
- برداشتن تخمدان و پیوند آن 79
- برداشتن بیضه و پیوند آن 79
- اشاره 81
- حرمت سقط جنین و پیامدهای شرعی آن 83
- استفاده از قرص جلوگیری 84
- وجوب حفاظت مادر از جنین 84
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 84
- عدم جواز سقط جنین های اضافی 84
- لزوم حفظ جنین با دستگاه انکوباتور 85
- موارد جواز سقط جنین 85
- سقط جنین بعد از چهارماهگی 86
- حکم سقط جنین کافر 86
- موارد ضرورت سقط جنین 87
- عدم جواز سقط جنین بیمار و عقب مانده 88
- عدم جواز سقط جنین بر غیر مادر 89
- سقوط عدۀ زن باردار،با سقط جنینِ وی 89
- لزوم تأخیر مجازات اعدام برای زن باردار 89
- لزوم تجهیز جنین مرده 90
- وجوب دیۀ سقط جنین 90
- وجوب دیۀ سقط جنین،بر مباشر 91
- اطلاع رسانی پزشک به والدین دربارۀ چگونگی جنین 92
- وجوب کفّاره 93
- اخذ برائت پزشک قبل از اسقاط جنین 94
- مواردی که سقط جنین کفّاره ندارد 94
- تعیین مقدار دیۀ جنین بر حسب مراحل رشد 95
- موارد دیۀ اسقاط جنین در صورت تحقق عزل 96
- زمان دمیده شدن روح به جنین 96
- دیۀ سقط جنینی که معلوم نیست پسر است یا دختر 97
- دیۀ سقط جنین دوقلو و بیشتر 97
- لزوم پرداخت دیۀ مادر و جنین 97
- دیه جراحات وارده بر جنین 98
- اشاره 99
- آزمایش های قبل از ازدواج 101
- حکم ترمیم پردۀ بکارت 101
- معاینۀ عروس برای بررسی بکارت 101
- عیب هایی که موجب فسخ عقد می شوند 102
- ارش ازالۀ بکارت 102
- حکم آمیزش زوجین در صورت بیماری واگیردار 104
- حجّیّت قول پزشک در اثبات عیب 104
- عیب هایی که موجب اختیار فسخ عقد نمی شوند 104
- معاینۀ زن برای تشخیص عیب 104
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 105
- جرّاحی پوست به جهت زیبایی 105
- حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیت 105
- اشاره 107
- وجوب تغییر و مشخص کردن جنسیّت 109
- اذن شوهر در تغییر جنسیت 110
- تغییر جنسیت دوجنسی حقیقی 110
- اقدام به تغییر جنسیت توسط پزشک 110
- احکام دوجنسی ها 111
- تکلیف همسران،بعد از تغییر جنسیت 111
- مواردی که موجب ضرورت اقدام به تغییر جنسیت نیست 111
- احکام شرعی بعد از تغییر جنسیت 111
- تغییر جنسیت زن در زمان عدّه 112
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 112
- محرمیّت بعد از تغییر جنسیت 113
- احکام ارث،بعد از تغییر جنسیت 113
- اشاره 115
- مرگ از دیدگاه فقهی و پزشکی 117
- مرگ مغزی و احکام آن 117
- استفاده از اعضای بیماران مبتلا به مرگ مغزی 119
- مرگ ترحّمی و تجویز مرگ 119
- اشاره 121
- جواز اهداء و خریدوفروش عضو 123
- حکم پیوند با علم به مفید نبودن 124
- وصیّت به اهدا و فروش عضو بعد از مرگ 124
- اذن اولیاء برای قطع عضو میّت 125
- قطع عضو میّت مسلمان برای نجات جان مسلمان 125
- تشویق برای اقدام به دادن عضو 125
- اذن ولیّ فقیه یا مجتهد جامع الشرائط برای قطع عضو 125
- پیوند عضو مسلمان به غیر مسلمان 126
- قطع عضو میّت غیر مسلمان 126
- قطع عضو میّت برای حفظ عضو مسلمان زنده 126
- پیوند تخمدان زن اجنبی 127
- قطع عضو انسان مشرف به موت 127
- پیوند جزئی از بدن انسان به خودش 127
- شرایط جواز عمل جرّاحی 127
- پیوند عضو قطع شده در اجرای حدّ 128
- محرم و نامحرم بودن در پیوند 128
- پیوند باقیمانده های زایمان 128
- پیوند عضو قطع شده برای قصاص 128
- پیوند اعضای حیوانات به بدن انسان 130
- تخفیف در نوع مجازات به شرط واگذاری عضو 130
- برداشتن عضو محکوم به اعدام 130
- پیوند زدن و کاشتن مو 131
- واگذار نمودن عضو برای پیوند به جای تعزیر 131
- حکم به قطع و اهدای عضو برای تخفیف مجازات 131
- اهدای عضو در برابر عفو از قصاص 131
- وضو و غسل با موی کاشته شده و پیوندی 132
- طهارت و نجاست موی مصنوعی 132
- غسل و دفن عضو جدا شده از بدن زنده 133
- طهارت و نجاست عضو قطع شده 133
- غسل برای تماس با عضو قطع شده 133
- نماز با عضو پیوندی 134
- اشاره 135
- نظر و لمس در هنگام تزریق و انتقال خون 136
- انتقال خون 137
- اهدای خون 137
- اهدای خون در حال روزه 138
- گرفتن خون در صورت ضرر 138
- خریدوفروش خون 138
- ضمان در خون گرفتن 139
- علم تزریق کننده به سلامت خون 139
- تزریق خون ناسالم 140
- تزریق خونی که سبب بیماری شود 140
- اشاره 141
- نگاه به بدن میّت نامحرم و لمس آن 142
- کالبد شکافی 143
- صدور گواهی از طرف پزشک 143
- اشاره 145
- تعریف ضمان 147
- ضمانت در آزمایشگاه 147
- احکام کلّی ضمانت در پزشکی 147
- ضمانت در تجویز دارو 148
- ضمانت پزشک در تشخیص 148
- ضمانت در درمان 150
- ضمانت در تجویز دارو بر اساس حدس یا فراموشی 150
- ضمانت در درمان با روش پرعارضه 151
- ضمانت در درمان،نسبت به خانم های باردار 152
- ضمانت در درمان پس از عمل جراحی 152
- ضمانت در فروش دارو 153
- مباشرت پزشک در تزریق و استعمال دارو 154
- ضمانت در تزریقات 154
- ضمانت در دندانپزشکی 155
- ضمانت ختنه کننده 155
- ضمانت در انتقال خون 155
- اخذ برائت از بیمار 156
- اشاره 158
- الکل 159
- داروها 160
- خون 160
- مواد ضدّ عفونی 160
- منی 161
- ادرار و مدفوع 161
- فرآورده های خونی 161
- نخ بخیه 161
- میّت 162
- وسایل آزمایشگاه 162
- مردار 163
- قطعۀ جدا شده از بدن 163
- دهان و دندان 164
- موی پیوندی 164
- تماس بدن یا لباس با اشیای نجس 165
- خوردن غذای نجس یا ضرردار 165
- خون آمدن دهان هنگام غذا خوردن 165
- اخلاط گلو و بینی 166
- اشاره 167
- طهارت و نجاست 169
- اشاره 169
- وضو 170
- تطهیر کردن 170
- اشاره 170
- وضوی وسواسی 171
- وضوی مسلوس و مبطون 172
- جلوگیری از خروج ادرار و مدفوع 173
- قطع نخاعی 174
- خون ریزی از دهان یا بینی هنگام وضو 174
- مبتلایان به سینوزیت 174
- وضو با دست فلج یا قطع شده 175
- وضو و غسل با لنز 175
- وضوی کسانی که دست های ناتوان دارند 176
- اشاره 176
- وضوی جبیره 176
- زخمِ بسته و چگونگی وضو 178
- مسح با دستی که جبیره دارد 179
- جبیرۀ تمام عضو یا اکثر اعضای وضو 179
- جبیرۀ بیش از حدّ معمول 180
- چسبیدن چیزی بر محل وضو 180
- اشاره 181
- جبیره به سبب بیماری چشم 181
- نماز با وضوی جبیره ای 181
- غسل جبیره ای 181
- ضرر داشتن آب برای وضو و غسل 182
- نماز اول وقت با وضو یا غسل جبیره ای 182
- تیمّم نیابتی 183
- تیمم 183
- تیمّم جبیره ای 183
- نماز با تیمّم 184
- باطل شدن تیمّم 185
- تیمّم بدل از غسل و وضو 185
- چند تیمّم بدل از چند غسل 185
- غسل 186
- اشتباه خون حیض به دمل 186
- باطل نشدن تیمّم بدل از غسل 186
- جنابت بیمار 186
- نفاس 187
- نماز 188
- کیفیت نماز بیمار از نظر قبله 188
- وقت نماز 188
- اشاره 189
- صحّت نماز با بدن و لباس نجس 189
- احکام بدن و لباس نمازگزار 189
- نماز با لباس خون آلود 190
- حکمِ خونِ کمتر از یک درهم 191
- خوب شدن بعضی از زخم های بدن 191
- طهارت مکان 192
- تکبیره الاحرام 192
- اذان 192
- کیفیّت نماز بیمار 193
- نشستن در نماز 193
- رکوع در نماز نشسته 194
- تأخیر برای ایستاده خواندن نماز 194
- ناتوانی از رکوع 195
- آرامش بدن در حال رکوع 195
- ناتوانی از سجدۀ کامل 196
- سجده کسی که در پیشانی،دمل دارد 196
- ناتوانی از سجده 197
- رعشه در سجده 197
- شرایط امام جماعت 198
- سرفه،آروغ و آه در نماز 198
- خوب شدن بیمار قبل از ظهر 199
- بی هوشی پس از نیّت روزه 199
- فرو بردن اخلاط برای روزه دار 199
- استعمال آمپول برای روزه دار 199
- قی کردن در حال روزه 200
- اماله کردن و استفاده از شیاف 200
- آروغ زدن در حال روزه 200
- ضرر داشتن روزه 201
- قضا و کفارۀ روزۀ بیمار 202
- از بین رفتن روزه به سبب مستی 202
- ادامۀ بیماری تا ماه رمضان سال بعد 203
- عدم وجوب قضاء روزه 203
- روزه و تشنگی زیاد 204
- طول کشیدن بیماری به مدت چند سال 204
- روزۀ زنی که زایمان او نزدیک است 204
- استعمال اسپری در هنگام روزه 205
- کسی که به خاطر پیری روزه نمی گیرد 205
- روزۀ زن شیرده 205
- خونریزی لثه و روزه 206
- زکات فطره 206
- معاملات 207
- حجّ 207
علاج را در تغییر جنسیت و مشخص کردن جنسیت واقعی بداند؛ج:اگر در شخص آثار یا تمایلات جنس مخالف باشد و عدم تغییر جنسیت باعث ارتکاب حرام شرعی یا قبح عرفی گردد.البته در همۀ موارد سه گانه باید حتّی المقدور از ارتکاب اعمال حرام خودداری شود و در صورت لزوم به مقدار ضرورت اکتفا گردد.
اقدام به تغییر جنسیت توسط پزشک
345- چون انجام عمل جراحی برای تغییر دادن جنسیت،مستلزم نگاه و لمس است،در صورتی پزشک می تواند به این کار اقدام نماید که تغییر جنسیت برای شخص ضرورت داشته باشد یا بدون ارتکاب نگاه و لمس حرام مثل تجویز دارو بتواند به این کار اقدام نماید.در این دو صورت بر اساس آنچه که در بحث نگاه و لمس نامحرم گذشت، (1)اقدام پزشک،شرعاً اشکال ندارد.
تغییر جنسیت دوجنسی حقیقی
346- دوجنسی حقیقی که آن را خنثای مشکل می نامند،اگر امکان داشته باشد با عمل جراحی از دوجنسی بودن خارج شود،اقدام به عمل جراحی اشکال ندارد،و ضرورت معالجه دربارۀ او در برخی از صورتها محقق و ثابت است.
اذن شوهر در تغییر جنسیت
1- (1) -فصل معاینه و درمان،احکام نگاه و لمس.