- پیشگفتار 1
- 1 احکام دانشجویان رشته پزشکی 3
- 2. احکام نگاه و نظر 5
- 3. احکام لمس و تماس بدنی 6
- 5. احکام پوشش 8
- 4. گفتگو و اختلاط 8
- 7. ضمان 10
- 6. استفاده شخصی از امکانات عمومی 10
- 8. مسائل دیگر 11
- 2 مسائل مربوط به تشریح 12
- 2. تشریح غیر مجاز 13
- احکام تشریح 14
- 3 مسائل مربوط با معاینه و درمان 16
- 2. هزینه‌های درمان و معاینات 17
- 3. تشخیص بیماری 18
- 4. احکام مختلف معالجه و درمان 19
- 5. نگاه 21
- 6. لمس 23
- 7. خلوت با اجنبیّه 25
- 8. انواع درمان 26
- 4 تحقیقات پزشکی و تبعات آن 32
- شبیهسازی 37
- 5 دندان پزشکی 39
- ضمان دندان پزشک 40
- 6 زنان و زایمان 43
- 2. سزارین 44
- 7 جلوگیری از انعقاد نطفه 45
- راههای جلوگیری از بارداری 46
- جلوگیریهای مجاز 48
- احکام جلوگیری از بارداری 49
- 8 تلقیح و باروری مصنوعی 53
- 2. تلقیح غیر مجاز 59
- 3. احکام تلقیح مصنوعی 63
- 9 مسائل مربوط به سقط جنین 65
- ب) مواردی که سقط جنین جایز است 66
- ج) انتقال جنین 72
- د) احکام سقط جنین 73
- ب) ترمیم پرده بکارت 76
- 10 ازدواج 76
- ه) بیماریها و عیوب فسخ نکاح 77
- ج) آزمایش پرده بکارت 77
- د) آزمایشهای قبل از عقد 77
- و) عیوب و بیماریهای قابل درمان 78
- ز) بیماریها و عیوب جایگزین 79
- ح) برخی از عیوبی که حق فسخ نمیآورد 79
- ط) حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیّت واقعی 80
- ی) نفقه زوجه بیمار 81
- 11 تغییر جنسیّت 81
- 2. وظیفه پزشک در برابر متقاضیان تغییر جنسیّت 83
- 12 مرگ مغزی 86
- پایان دادن به زندگی 88
- 13 پیوند اعضا 91
- ب) پیوندهای غیر مجاز 97
- ج) خرید و فروش اعضای بدن 100
- د) احکام پیوند 102
- 14 خون و فرآوردههای آن 107
- 2. خرید و فروش خون 107
- 3. اهدا و انتقال خون 107
- 15 پزشکی قانونی 108
- ب) کالبد شکافی برای اثبات نسب 109
- ج) کالبد شکافی با عدم رضایت اولیای دم 109
- د) کالبد شکافی برای تعلیم دانشجویان 110
- ه) کالبدشکافی جنس مخالف 110
- و) اظهار نظر پزشکی قانونی در صورت داشتن مفسده 111
- ز) کالبد شکافی برای تشخیص حیات 111
- 16 وظیفه پزشک در برابر افراد مختلف 112
- ح) نبش قبر برای تشریح 112
- و) برداشتن قرنیه اجساد 112
- 2. وظیفه پزشک در برابر اطرافیان بیمار 116
- 3. وظیفه پزشک در برابر همکاران 116
- 4. وظیفه پزشک در برابر حکومت اسلامی 116
- 5. وظیفه پزشک در برابر خودش 116
- 17 ضمان طبیب 119
- 3. خسارات ناشی از آزمایشات 122
- 2. خسارات ناشی از اطّلاعات نادرست بیمار به پزشک 122
- 4. خسارات ناشی از کوتاهی یا کمبود اطّلاعات پزشک 123
- 5. خسارات ناشی از ترک معالجه 124
- 6. خسارات ناشی از کمبود امکانات 125
- 7. ضمانت پرستاران 126
- 8. ضمانت جرّاحان 129
- 9. ضمانت آزمایشگاه 130
- 10. ضمانت داروخانه 131
- 11. ضمانت بیمارستان 131
- 13. ضمانت افراد عادی که طبابت می‌کنند 132
- 14. اخذ برائت برای رفع ضمان 132
- 12. ضمانت کادر اطاق عمل 132
- 15. برخی از مواردی که پزشک ضامن نیست 136
- 18 احکام بیمارستانها 138
- 19 احکام داروخانهها 140
- 20 احکام بیماران 141
- 2. احکام وسواس 147
- 3. احکام وضو 153
- 4. احکام غسل 156
- 5. احکام تیمّم بیماران 158
- 6. احکام نماز 161
- اشاره 161
- نماز مسافر 167
- نماز قضا 167
- نماز جماعت 168
- نماز جمعه 169
- بیماری و سقوط نماز 169
- 7. احکام روزه 170
- 8. احکام حجّ بیماران 175
- 9. احکام معاملات بیماران 177
- 10. روشهای پیشگیری از بیماری 179
- 11. مراجعه به پزشک غیر همجنس 180
- 12. تمایلات هم جنس گرایانه 187
- 13. احکام وصیّت 188
- 14. احکام حدود و تعزیرات 188
- 15. احکام قصاص 190
- 16. احکام دیات 191
- 17. احکام حفظ جان 193
- 18. احکام ضرورت و اضطرار 196
- 19. خوردنیهای غیر مجاز 197
- 20. متفرّقه 198
دستگاه‌ها و رفتن برق و ...) به بیمار لطمه‌ای وارد شود ضامن کیست؟
جواب: در صورت عدم تقصیر و عدم سهل انگاری، طبیب ضامن نیست. در مورد مدیر بیمارستان و مسئول برق نیز همین گونه است.
سؤال 423- ضمان نقص عضو، یا فوت بیمار به دلیل فقدان وسائل لازم، یا نبودن خون در بیمارستان بر عهده کیست؟
جواب: چنانچه امکان تهیّه وجود داشته و اقدام نکرده‌اند، مسئولین آن بخش و مسئولین بیمارستان در برابر این حوادث ضامن خواهند بود.
12. ضمانت کادر اطاق عمل
سؤال 424- کمی بی دقّتی از طرف کارکنان، یا پزشکان، در اتاق عمل باعث خفگی بیمار، کم شدن شدید خون، پایین افتادن فشار خون، و احتمالًا مرگ بیمار می‌شود. آیا «دقّت کردن» در این امور برای چنین افرادی واجب است؟
جواب: سهل انگاری در این امور مسئولیّت شدید دارد.
13. ضمانت افراد عادی که طبابت می‌کنند
سؤال 425- برخی از افراد عادی (که در مسائل پزشکی تخصّصی ندارند) در این امر دخالت نموده، و قرص، آمپول یا دارویی را برای بیمار توصیه می‌نمایند.
در صورتی که این امر منجر به مرگ یا آسیب جسمی بیمار شود، آیا آنها ضامن هستند؟
جواب: چنین شخصی کار خلافی کرده و مجازات دارد، ولی ضامن دیه طرف نیست؛ مگر اینکه شخصاً دارو را به او تزریق کرده یا خورانده باشد.
14. اخذ برائت برای رفع ضمان
سؤال 426- در صورتی که بیمار یا ولیّ او به پزشکی که در کارش متخصّص و داناست، اجازه معالجه دهد، آیا در صورت مرگ بیمار، پزشک ضامن است؟
جواب: در صورتی که پزشک از پیامدهای احتمالی برائت جوید، و در کار خود کوتاهی و سهل‌انگاری نکرده باشد، ضامن نیست.
سؤال 427- اگر بیمار کاملًا بیهوش باشد، آیا می‌توان از خویشان بالغ وی اجازه گرفت؟
جواب: می‌توان از ولیّ او اجازه گرفت.
سؤال 428- به طور کلّی، و در تمام روشهای تشخیصی و درمانی، اگر پزشک قبل از انجام هر عملی به خود بیمار و یا ولیّ او- اگر بیمار بالغ یا عاقل نباشد- متذکّر شود که این روشها از یک طرف ممکن است بی فایده باشد و وقت و مال او را به هدر دهد، و از طرف دیگر ممکن است عوارض متفاوتی برای او داشته باشد. و بدین ترتیب، پزشک با ذکر این مطلب، قبل از هرگونه معاینه و دستور روشهای تشخیصی و درمانی و تجویز دارو، در قبال خسارات و عوارض احتمالی از خود کاملًا سلب مسئولیّت کند، و بیمار چه از روی ناچاری و چه از روی تمایل و یا به ظاهر از روی تمایل، این شرط را قبول نماید، آیا در صورت اشتباه سهوی پزشک، طبیب نسبت به هزینه‌های بیهوده، بی‌فایده بودن، یا عوارض ناشی از روشهای تشخیصی و درمانی، مسئول است؟ در صورتی که وی حدّ اکثر تلاش خود را بکند چطور؟
جواب: اگر از آنها اجازه گرفته، و در برابر این گونه امور از خود سلب مسئولیّت نموده، ضامن نیست.
سؤال 429- در فرض سؤال فوق اگر بیمار، کاملًا بیهوش باشد، و در حال