- پیشگفتار 1
- 1 احکام دانشجویان رشته پزشکی 3
- 2. احکام نگاه و نظر 5
- 3. احکام لمس و تماس بدنی 6
- 4. گفتگو و اختلاط 8
- 5. احکام پوشش 8
- 7. ضمان 10
- 6. استفاده شخصی از امکانات عمومی 10
- 8. مسائل دیگر 11
- 2 مسائل مربوط به تشریح 12
- 2. تشریح غیر مجاز 13
- احکام تشریح 14
- 3 مسائل مربوط با معاینه و درمان 16
- 2. هزینههای درمان و معاینات 17
- 3. تشخیص بیماری 18
- 4. احکام مختلف معالجه و درمان 19
- 5. نگاه 21
- 6. لمس 23
- 7. خلوت با اجنبیّه 25
- 8. انواع درمان 26
- 4 تحقیقات پزشکی و تبعات آن 32
- شبیهسازی 37
- 5 دندان پزشکی 39
- ضمان دندان پزشک 40
- 6 زنان و زایمان 43
- 2. سزارین 44
- 7 جلوگیری از انعقاد نطفه 45
- راههای جلوگیری از بارداری 46
- جلوگیریهای مجاز 48
- احکام جلوگیری از بارداری 49
- 8 تلقیح و باروری مصنوعی 53
- 2. تلقیح غیر مجاز 59
- 3. احکام تلقیح مصنوعی 63
- 9 مسائل مربوط به سقط جنین 65
- ب) مواردی که سقط جنین جایز است 66
- ج) انتقال جنین 72
- د) احکام سقط جنین 73
- 10 ازدواج 76
- ب) ترمیم پرده بکارت 76
- د) آزمایشهای قبل از عقد 77
- ج) آزمایش پرده بکارت 77
- ه) بیماریها و عیوب فسخ نکاح 77
- و) عیوب و بیماریهای قابل درمان 78
- ح) برخی از عیوبی که حق فسخ نمیآورد 79
- ز) بیماریها و عیوب جایگزین 79
- ط) حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیّت واقعی 80
- 11 تغییر جنسیّت 81
- ی) نفقه زوجه بیمار 81
- 2. وظیفه پزشک در برابر متقاضیان تغییر جنسیّت 83
- 12 مرگ مغزی 86
- پایان دادن به زندگی 88
- 13 پیوند اعضا 91
- ب) پیوندهای غیر مجاز 97
- ج) خرید و فروش اعضای بدن 100
- د) احکام پیوند 102
- 14 خون و فرآوردههای آن 107
- 2. خرید و فروش خون 107
- 3. اهدا و انتقال خون 107
- 15 پزشکی قانونی 108
- ج) کالبد شکافی با عدم رضایت اولیای دم 109
- ب) کالبد شکافی برای اثبات نسب 109
- د) کالبد شکافی برای تعلیم دانشجویان 110
- ه) کالبدشکافی جنس مخالف 110
- و) اظهار نظر پزشکی قانونی در صورت داشتن مفسده 111
- ز) کالبد شکافی برای تشخیص حیات 111
- 16 وظیفه پزشک در برابر افراد مختلف 112
- ح) نبش قبر برای تشریح 112
- و) برداشتن قرنیه اجساد 112
- 5. وظیفه پزشک در برابر خودش 116
- 3. وظیفه پزشک در برابر همکاران 116
- 2. وظیفه پزشک در برابر اطرافیان بیمار 116
- 4. وظیفه پزشک در برابر حکومت اسلامی 116
- 17 ضمان طبیب 119
- 2. خسارات ناشی از اطّلاعات نادرست بیمار به پزشک 122
- 3. خسارات ناشی از آزمایشات 122
- 4. خسارات ناشی از کوتاهی یا کمبود اطّلاعات پزشک 123
- 5. خسارات ناشی از ترک معالجه 124
- 6. خسارات ناشی از کمبود امکانات 125
- 7. ضمانت پرستاران 126
- 8. ضمانت جرّاحان 129
- 9. ضمانت آزمایشگاه 130
- 10. ضمانت داروخانه 131
- 11. ضمانت بیمارستان 131
- 14. اخذ برائت برای رفع ضمان 132
- 13. ضمانت افراد عادی که طبابت میکنند 132
- 12. ضمانت کادر اطاق عمل 132
- 15. برخی از مواردی که پزشک ضامن نیست 136
- 18 احکام بیمارستانها 138
- 19 احکام داروخانهها 140
- 20 احکام بیماران 141
- 2. احکام وسواس 147
- 3. احکام وضو 153
- 4. احکام غسل 156
- 5. احکام تیمّم بیماران 158
- 6. احکام نماز 161
- اشاره 161
- نماز مسافر 167
- نماز قضا 167
- نماز جماعت 168
- نماز جمعه 169
- بیماری و سقوط نماز 169
- 7. احکام روزه 170
- 8. احکام حجّ بیماران 175
- 9. احکام معاملات بیماران 177
- 10. روشهای پیشگیری از بیماری 179
- 11. مراجعه به پزشک غیر همجنس 180
- 12. تمایلات هم جنس گرایانه 187
- 14. احکام حدود و تعزیرات 188
- 13. احکام وصیّت 188
- 15. احکام قصاص 190
- 16. احکام دیات 191
- 17. احکام حفظ جان 193
- 18. احکام ضرورت و اضطرار 196
- 19. خوردنیهای غیر مجاز 197
- 20. متفرّقه 198
حاضر هیچ یک از خویشاوندان وی نیز در دسترس نباشند، و از طرفی جان بیمار در خطر جدّی باشد، جهت اجازه و شرط چه باید کرد؟ آیا می‌توان طبق وظیفه پزشکی هرگونه اقدام ممکن را بدون اجازه انجام داد؟ اگر با اقدامات غیر مؤثّر به صورت غیر عمدی به مرگ بیمار تسریع بخشیده شود مسئولیّتی بر گردن پزشک معالج خواهد بود؟ اگر به خاطر خوف از عدم تأثیر درمان و کمک به تسریع مرگ و مدیون شدن، پزشک هیچ کاری انجام ندهد، در این صورت مسئول خواهد بود؟
جواب: اگر بتواند از حاکم شرع اجازه بگیرد، این کار لازم است. و ما به پزشکان برای این گونه موارد اجازه می‌دهیم که با دقّت عمل کنند و مریض را رها نکنند.
سؤال 430- در فرض مسائل فوق اگر بیمار یا ولیّ او شرط را قبول نکنند، آیا پزشک می‌تواند بیمار را رها نماید؟
جواب: اگر بیمار در خطر نیست می‌تواند او را رها کند.
سؤال 431- در فرض مسأله فوق، آیا باید با تک تک بیماران شرط نمود، و با امضای پرسشنامه مربوطه، یا نصب اطّلاعیّه در مراکز درمانی (مبنی بر اینکه مراجعه بیماران نشانگر قبول این شرایط است) یا به اطّلاع رساندن از طریق رسانه‌های گروهی که مراجعه شما نزد پزشک منوط به این شرایط است، از پزشک رفع مسئولیّت شرعی نمود؟ مثلًا اگر قبل از عمل جرّاحی، بیمار مجبور به امضای شرایطی باشد که در صورت هرگونه ناموفّق بودن جرّاحی وی هیچ گونه حقّ و حقوقی بر جرّاح و بیمارستان ندارد، آیا در صورت هرگونه اختلال در جرّاحی می‌توان مدّعی شد که با توجّه به امضای قبلی بیمار، کادر درمانی هیچ مسئولیت شرعی ندارند؟
جواب: بهترین راه برای حلّ مشکل پزشکان از نظر ضمان شرعی این است که