- پیشگفتار 1
- 1 احکام دانشجویان رشته پزشکی 3
- 2. احکام نگاه و نظر 5
- 3. احکام لمس و تماس بدنی 6
- 5. احکام پوشش 8
- 4. گفتگو و اختلاط 8
- 7. ضمان 10
- 6. استفاده شخصی از امکانات عمومی 10
- 8. مسائل دیگر 11
- 2 مسائل مربوط به تشریح 12
- 2. تشریح غیر مجاز 13
- احکام تشریح 14
- 3 مسائل مربوط با معاینه و درمان 16
- 2. هزینههای درمان و معاینات 17
- 3. تشخیص بیماری 18
- 4. احکام مختلف معالجه و درمان 19
- 5. نگاه 21
- 6. لمس 23
- 7. خلوت با اجنبیّه 25
- 8. انواع درمان 26
- 4 تحقیقات پزشکی و تبعات آن 32
- شبیهسازی 37
- 5 دندان پزشکی 39
- ضمان دندان پزشک 40
- 6 زنان و زایمان 43
- 2. سزارین 44
- 7 جلوگیری از انعقاد نطفه 45
- راههای جلوگیری از بارداری 46
- جلوگیریهای مجاز 48
- احکام جلوگیری از بارداری 49
- 8 تلقیح و باروری مصنوعی 53
- 2. تلقیح غیر مجاز 59
- 3. احکام تلقیح مصنوعی 63
- 9 مسائل مربوط به سقط جنین 65
- ب) مواردی که سقط جنین جایز است 66
- ج) انتقال جنین 72
- د) احکام سقط جنین 73
- ب) ترمیم پرده بکارت 76
- 10 ازدواج 76
- ه) بیماریها و عیوب فسخ نکاح 77
- ج) آزمایش پرده بکارت 77
- د) آزمایشهای قبل از عقد 77
- و) عیوب و بیماریهای قابل درمان 78
- ز) بیماریها و عیوب جایگزین 79
- ح) برخی از عیوبی که حق فسخ نمیآورد 79
- ط) حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیّت واقعی 80
- ی) نفقه زوجه بیمار 81
- 11 تغییر جنسیّت 81
- 2. وظیفه پزشک در برابر متقاضیان تغییر جنسیّت 83
- 12 مرگ مغزی 86
- پایان دادن به زندگی 88
- 13 پیوند اعضا 91
- ب) پیوندهای غیر مجاز 97
- ج) خرید و فروش اعضای بدن 100
- د) احکام پیوند 102
- 14 خون و فرآوردههای آن 107
- 2. خرید و فروش خون 107
- 3. اهدا و انتقال خون 107
- 15 پزشکی قانونی 108
- ب) کالبد شکافی برای اثبات نسب 109
- ج) کالبد شکافی با عدم رضایت اولیای دم 109
- ه) کالبدشکافی جنس مخالف 110
- د) کالبد شکافی برای تعلیم دانشجویان 110
- و) اظهار نظر پزشکی قانونی در صورت داشتن مفسده 111
- ز) کالبد شکافی برای تشخیص حیات 111
- 16 وظیفه پزشک در برابر افراد مختلف 112
- و) برداشتن قرنیه اجساد 112
- ح) نبش قبر برای تشریح 112
- 3. وظیفه پزشک در برابر همکاران 116
- 4. وظیفه پزشک در برابر حکومت اسلامی 116
- 5. وظیفه پزشک در برابر خودش 116
- 2. وظیفه پزشک در برابر اطرافیان بیمار 116
- 17 ضمان طبیب 119
- 3. خسارات ناشی از آزمایشات 122
- 2. خسارات ناشی از اطّلاعات نادرست بیمار به پزشک 122
- 4. خسارات ناشی از کوتاهی یا کمبود اطّلاعات پزشک 123
- 5. خسارات ناشی از ترک معالجه 124
- 6. خسارات ناشی از کمبود امکانات 125
- 7. ضمانت پرستاران 126
- 8. ضمانت جرّاحان 129
- 9. ضمانت آزمایشگاه 130
- 10. ضمانت داروخانه 131
- 11. ضمانت بیمارستان 131
- 13. ضمانت افراد عادی که طبابت میکنند 132
- 14. اخذ برائت برای رفع ضمان 132
- 12. ضمانت کادر اطاق عمل 132
- 15. برخی از مواردی که پزشک ضامن نیست 136
- 18 احکام بیمارستانها 138
- 19 احکام داروخانهها 140
- 20 احکام بیماران 141
- 2. احکام وسواس 147
- 3. احکام وضو 153
- 4. احکام غسل 156
- 5. احکام تیمّم بیماران 158
- 6. احکام نماز 161
- اشاره 161
- نماز مسافر 167
- نماز قضا 167
- نماز جماعت 168
- نماز جمعه 169
- بیماری و سقوط نماز 169
- 7. احکام روزه 170
- 8. احکام حجّ بیماران 175
- 9. احکام معاملات بیماران 177
- 10. روشهای پیشگیری از بیماری 179
- 11. مراجعه به پزشک غیر همجنس 180
- 12. تمایلات هم جنس گرایانه 187
- 13. احکام وصیّت 188
- 14. احکام حدود و تعزیرات 188
- 15. احکام قصاص 190
- 16. احکام دیات 191
- 17. احکام حفظ جان 193
- 18. احکام ضرورت و اضطرار 196
- 19. خوردنیهای غیر مجاز 197
- 20. متفرّقه 198
باید اذن گرفت؟ آیا ترتیب، یا اولویّتی در کار است؟
3. در مورد بیمار بیهوش یا طفلِ صغیرِ مصدوم، که مشخّص نیست ولیّ دارد یا ندارد، و دسترسی به حاکم شرع هم نیست، و عدول المؤمنین (مؤمنان عادل) هم حاضر نیستند، و معالجه هم فوریّت دارد، تکلیف چیست؟
4. آیا طبیب میتواند از حاکم شرع اسلام برای کلّ موارد مشابه فوق قبلًا اذن بگیرد؟
جواب: 1. اذن ولی کافی است.
2. از ولیّ شرعی او اذن بگیرد، و اگر ولیّ شرعی نداشت از حاکم شرع.
3. در اینگونه موارد ما به اطبا اجازه میدهیم که با رعایت دقّت و احتیاط وظیفه را انجام دهند.
4. نسبت به مواردی که دسترسی به ولی نیست، یا ولی ندارد مانعی نیست.
سؤال 435- آیا پزشک میتواند ضمن انعقاد قرار داد معالجه با بیمار، هرگونه مسئولیّت شرعی را نسبت به آسیبهای احتمالی که در ضمن معالجه ممکن است پیش بیاید از خود سلب کند، تا هیچ گونه ضمانی بر عهده وی یا عاقلهاش نباشد؟
جواب: اشکالیندارد، مشروط براینکه طبیب درتلاشوکوشش خود کوتاهینکند.
سؤال 436- نکته مهم در مورد کشفیّات جدید علوم پزشکی این است که هر سال و هر ماه، و حتّی هر روزه، کشفیّات و یا تحقیقات جدیدی در مورد جنبههای مختلف علوم پزشکی اعلام میشود که طبق روشهای تشخیصی یا درمانی جدید، داروهای متفاوت و جدید یا موادّ غذایی مؤثّر جدید برای انواع بیماریها پیشنهاد میشود. و برعکس، برخی روشها یا داروها یا مواد قبلی، کاملًا غیر مؤثّر، مضرّ و بی فایده معرّفیمی شود. آیا پزشک در قبال عوارض یا هزینههای بیهوده ناشی از روشهایی که در گذشته مطرح بوده، امّا کسی نمیدانسته که آنها مضر یا