- پیشگفتار 1
- 1 احکام دانشجویان رشته پزشکی 3
- 2. احکام نگاه و نظر 5
- 3. احکام لمس و تماس بدنی 6
- 5. احکام پوشش 8
- 4. گفتگو و اختلاط 8
- 7. ضمان 10
- 6. استفاده شخصی از امکانات عمومی 10
- 8. مسائل دیگر 11
- 2 مسائل مربوط به تشریح 12
- 2. تشریح غیر مجاز 13
- احکام تشریح 14
- 3 مسائل مربوط با معاینه و درمان 16
- 2. هزینههای درمان و معاینات 17
- 3. تشخیص بیماری 18
- 4. احکام مختلف معالجه و درمان 19
- 5. نگاه 21
- 6. لمس 23
- 7. خلوت با اجنبیّه 25
- 8. انواع درمان 26
- 4 تحقیقات پزشکی و تبعات آن 32
- شبیهسازی 37
- 5 دندان پزشکی 39
- ضمان دندان پزشک 40
- 6 زنان و زایمان 43
- 2. سزارین 44
- 7 جلوگیری از انعقاد نطفه 45
- راههای جلوگیری از بارداری 46
- جلوگیریهای مجاز 48
- احکام جلوگیری از بارداری 49
- 8 تلقیح و باروری مصنوعی 53
- 2. تلقیح غیر مجاز 59
- 3. احکام تلقیح مصنوعی 63
- 9 مسائل مربوط به سقط جنین 65
- ب) مواردی که سقط جنین جایز است 66
- ج) انتقال جنین 72
- د) احکام سقط جنین 73
- ب) ترمیم پرده بکارت 76
- 10 ازدواج 76
- ج) آزمایش پرده بکارت 77
- ه) بیماریها و عیوب فسخ نکاح 77
- د) آزمایشهای قبل از عقد 77
- و) عیوب و بیماریهای قابل درمان 78
- ز) بیماریها و عیوب جایگزین 79
- ح) برخی از عیوبی که حق فسخ نمیآورد 79
- ط) حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیّت واقعی 80
- ی) نفقه زوجه بیمار 81
- 11 تغییر جنسیّت 81
- 2. وظیفه پزشک در برابر متقاضیان تغییر جنسیّت 83
- 12 مرگ مغزی 86
- پایان دادن به زندگی 88
- 13 پیوند اعضا 91
- ب) پیوندهای غیر مجاز 97
- ج) خرید و فروش اعضای بدن 100
- د) احکام پیوند 102
- 3. اهدا و انتقال خون 107
- 14 خون و فرآوردههای آن 107
- 2. خرید و فروش خون 107
- 15 پزشکی قانونی 108
- ب) کالبد شکافی برای اثبات نسب 109
- ج) کالبد شکافی با عدم رضایت اولیای دم 109
- د) کالبد شکافی برای تعلیم دانشجویان 110
- ه) کالبدشکافی جنس مخالف 110
- ز) کالبد شکافی برای تشخیص حیات 111
- و) اظهار نظر پزشکی قانونی در صورت داشتن مفسده 111
- 16 وظیفه پزشک در برابر افراد مختلف 112
- و) برداشتن قرنیه اجساد 112
- ح) نبش قبر برای تشریح 112
- 5. وظیفه پزشک در برابر خودش 116
- 4. وظیفه پزشک در برابر حکومت اسلامی 116
- 2. وظیفه پزشک در برابر اطرافیان بیمار 116
- 3. وظیفه پزشک در برابر همکاران 116
- 17 ضمان طبیب 119
- 3. خسارات ناشی از آزمایشات 122
- 2. خسارات ناشی از اطّلاعات نادرست بیمار به پزشک 122
- 4. خسارات ناشی از کوتاهی یا کمبود اطّلاعات پزشک 123
- 5. خسارات ناشی از ترک معالجه 124
- 6. خسارات ناشی از کمبود امکانات 125
- 7. ضمانت پرستاران 126
- 8. ضمانت جرّاحان 129
- 9. ضمانت آزمایشگاه 130
- 10. ضمانت داروخانه 131
- 11. ضمانت بیمارستان 131
- 12. ضمانت کادر اطاق عمل 132
- 14. اخذ برائت برای رفع ضمان 132
- 13. ضمانت افراد عادی که طبابت میکنند 132
- 15. برخی از مواردی که پزشک ضامن نیست 136
- 18 احکام بیمارستان‌ها 138
- 19 احکام داروخانهها 140
- 20 احکام بیماران 141
- 2. احکام وسواس 147
- 3. احکام وضو 153
- 4. احکام غسل 156
- 5. احکام تیمّم بیماران 158
- اشاره 161
- 6. احکام نماز 161
- نماز قضا 167
- نماز مسافر 167
- نماز جماعت 168
- بیماری و سقوط نماز 169
- نماز جمعه 169
- 7. احکام روزه 170
- 8. احکام حجّ بیماران 175
- 9. احکام معاملات بیماران 177
- 10. روشهای پیشگیری از بیماری 179
- 11. مراجعه به پزشک غیر همجنس 180
- 12. تمایلات هم جنس گرایانه 187
- 14. احکام حدود و تعزیرات 188
- 13. احکام وصیّت 188
- 15. احکام قصاص 190
- 16. احکام دیات 191
- 17. احکام حفظ جان 193
- 18. احکام ضرورت و اضطرار 196
- 19. خوردنیهای غیر مجاز 197
- 20. متفرّقه 198
کدام است؟
جواب: 1. کسی را نمی‌توان مجبور به معاینه کرد، ولی اگر درمان، فوری و واجب نباشد، و طبیب درمان را مشروط به اجازه معاینه کند، و او هم این شرط را بپذیرد، مانعی ندارد از این راه وارد شود.
2. منظور از ضرورت این است که اگر این معاینات صورت نگیرد دانشجویان طب نمی‌توانند اطّلاعات خود را کامل کرده، وجان مسلمانان را از خطر نجات دهند.
سؤال 26- در بیمارستان‌ها و مراکز آموزش پزشکی، دانشجویان جهت آموزش مبادرت به معاینه نواحی مختلف بدن مانند شکم، سینه، لگن، نواحی تناسلی و دیگر اعضای بیمار غیر همجنس می‌نمایند. با توجّه به اینکه این امر یک موضوع آموزشی است که در برنامه تربیت پزشکان قرار دارد چه حکمی دارد؟ و نظر مبارک در مورد حدود آن چیست؟
جواب: تنها در صورتی جایز است که این آموزش برای غیر همجنس ضرورتی داشته باشد، یعنی بدون آن تعلیمات کافی برای نجات جان بیماران از خطر یا بیماری میسّر نشود.
سؤال 27- گرفتن نبض و فشار خون و عمل کردن سایر دستورات پزشک توسّط دانشجوی جنس مخالف بیمار چه حکمی دارد؟
جواب: مانند جواب سابق است.
سؤال 28- چنانچه بنابر ضرورت در آموزش پزشکی لازم شود دانشجو یا پزشک نامحرم، بیمار را معاینه یا درمانی کند که ملازم لمس و نظر می‌باشد، آیا اجازه بیمار یا بستگان وی لازم است؟
جواب: هرگاه آموزش ضروری، منحصر به آن مورد باشد رضایت طرف لازم نیست؛ ولی اگر موارد دیگری برای آموزش پیدا شود، که طرف مقابل رضایت نمی‌دهد، نمی‌توان از مواردی که راضی نیستند استفاده کرد.
4. گفتگو و اختلاط
سؤال 29- شوخی و خنده استاد خانم در کلاس درس دانشجویان دختر و پسر، به منظور رفع کسالت وخستگی وتجدید روحیه دانشجویان چه حکمی دارد؟
جواب: رعایت آداب عفّت در کلاس درس واجب است.
سؤال 30- دختری هستم که در رشته پزشکی قبول شده‌ام، ظاهراً کلاس‌های دانشگاه به صورت مختلط برگزار شده، و غالب اساتید مرد هستند، با این توصیف شرکت در کلاسها چه حکمی دارد؟
جواب: هرگاه توأم با امر حرامی (نظیر خلوت با اجنبی و مفاسد دیگر) نباشد مانعی ندارد.
سؤال 31- گاه دانشجوی پسر در بین عدّه‌ای از دانشجویان دختر یا بالعکس درس می‌خواند، با توجّه به اینکه اگر با این شرایط ادامه تحصیل ندهد متضرّر می‌شود (مثلًا دیرتر فارغ التحصیل می‌شود) آیا ادامه تحصیل با این شرایط حرام است؟
جواب: اگر موجب کار حرامی نشود اشکالی ندارد. ولی سزاوار است مسئولین کشورهای اسلامی برنامه‌ای برای جدا ساختن مراکز تحصیلی پسران و دختران تنظیم نمایند.
5. احکام پوشش
سؤال 32- در برخی از مراکز علمی مسائلی به وجود آمده که سبب ایجاد ذهنیّت ناخوشایند، و بدبینی به اسلام، و موجبات دوری جوانان از دین و مذهب را فراهم آورده است، مسائلی که هیچ گونه ممانعتی برای انجام آن، نه از سوی دین و نه از سوی مراجع عالیقدر تقلید، ذکر نشده است.
در دانشگاه پزشکی «ع- ک» پوشیدن لباس‌های آستین کوتاه برای مردان