استفتائات آیت الله بروجردی صفحه 149

اغسال ميّت را هرگاه به خلاف ترتيب، داده دفن كردند، آيا بايد نبش كرد براي غسل مجدّد يا نه؟ و آيا باب حرمت نبش و وجوب غسل باب تعارض است، يا باب تزاحم؟ زيرا ملاك وجوب و حرمت محرز و موجود است و آيا وجوب غسل و ترتيب آن از باب تعدّد مطلوب نيست به قرينه تبديل به آب قراح در مورد فقد كافور و سدر؟ و بر فرض تعدّد مطلوب، آيا اهمّيّت مطلوب كامل و كمال آن رجحان بر ملاك حرمت دارد يا نه؟

*******جواب*******

حرمت نبش عين وجوب دفن است؛ زيرا دفن ميّت واجب است إحداثاً و ابقاءً و در تجهيز ميّت، دفن متأخّر است از اغتسال، لذا اگر ميّت بدون غسل دفن شود، فتوي داده مي‌شود به نبش، بلي؛ اگر نحوي كه نبش و اخراج آن مفاسدي داشته باشد كه معلوم است مبغوضيت آن، واجب نيست.

سؤال 21)

در مورد معالجه لك‌هاي چشم كه تمام قرنيه را فرا گرفته و شخص ديد ندارد، از قرنيه چشم مرده استفاده مي‌شود، چشم مرده را تا شش ساعت پس از مرگ از كاسه بيرون آورده و در يخچال حفظ نموده، لك چشم زنده را به وسيله اسبابي برداشته در عوض به قدر همان لك از قرنيه مرده برداشته جاي آن مي‌گذارند، اين قرنيه مرده در عضو چشم زنده مانده و ديد هم پيدا مي‌شود، منظور آن است كه مقرّر فرمائيد:

1 - آيا بيرون آوردن چشم مرده از حدقه مسؤوليّت دارد يا خير؟

2 - قرنيه مرده كه جزء بدن زنده مي‌شود چه صورت دارد؟

3 - عمل كننده موآخذ خواهد بود يا خير؟

ج -

1 - اگر مسلم باشد مشكل است، بلكه بعيد نيست عدم جواز.