مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیة‌الله العظمی خامنه‌ای (دام‌ظله) صفحه 17

48. بايد فوراً به انجام آن مبادرت شود. (مناسك حج، م44)

49. اما اگر نايب از واجب بودن حج بر خود بي‌خبر باشد بعيد نيست كه حج نيابي او صحيح باشد. (مناسك حج، ص28، شرائط نايب، 5)

50. اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد بنا بر احتياط واجب مجزي نيست. (مناسك حج، م62)

51. هرگاه نايب پس از احرام و ورود به حرم بميرد، اگر نايب گرفتن براي برئ شدن ذمّه‌ي منوب‌عنه باشد، كما اينكه ظاهر حال اطلاق قرارداد اجاره چنين است اجير مستحق تمام اجرت خواهد بود كه بايد آنرا به ورثه‌اش بپردازند. (مناسك حج، م54)

52. كسي كه از انجام برخي از اعمال حج معذور است، نمي‌تواند براي نيابت حج اجير شود. معذور كسي است كه نتواند اعمال اختياري حج مانند تلبيه و نماز طواف به نحو صحيح، و راه رفتن با پاي خود در طواف و سعي، و رَمْي جمرات به دست خودش، و وقوف در عرفات و مشعر در وقت مقرر، و رَمْي جمرات و بيتوته در مني را انجام دهد به‌طوري كه منجر به نقص بعضي از اعمال حج شود. و اگر منجر به نقص بعضي از اعمال حج نشود و فقط در ارتكاب بعضي از محرمات احرام معذور باشد، نيابت او صحيح است.

ـ در عدم كفايت حج نايبي كه معذور است، فرقي نيست بين اينكه نايب اجير باشد و يا نيابت مجّاني و تبرّعي انجام شود. و نيز فرقي نيست بين اينكه نايب جاهل به عذر باشد يا نايب‌گيرنده جاهل به آن باشد، و همچنين فرقي نيست بين اينكه نايب يا نايب‌گيرنده جاهل باشد به اين كه آن عذر از عذرهايي است كه نيابت با آن صحيح نيست، مانند آن كه نايب جاهل باشد كه نمي تواند به وقوف اضطراري در مشعرالحرام اكتفا كند. (مناسك حج، م57 و60)

استفتائات نيابت‌

□ [124] س ـ كسي مستطيع بوده و در ميقات به نيابت ديگري مُحرم شده و به مكّه آمده و عمره تمتّع را از طرف منوب‌عنه انجام داده است، وظيفه او چيست؟

ج ـ با اين‌كه خودش مستطيع است نيابت او صحيح نيست و احرام او باطل است و بايد برگردد به ميقات و از آن‌جا براي خودش مُحرم شود. [125] س ـ اگر كسي كه نيابت از ديگري گرفته و به حج آمده، از بعض اعمال معذور است، آيا مي‌تواند در اين اعمال نايب بگيرد و آيا مي‌تواند پول نيابت را به ديگري بدهد كه اصل حج را به‌جا آورد؟

ج ـ نايب‌شدن معذور صحيح نيست و بايد پول را به صاحبش برگرداند، مگر اين‌كه از طرف صاحب پول مجاز در نايب گرفتن باشد كه در اين صورت مي‌تواند ديگري را در اصل عمل حج نايب كند و در صورتي كه بدون اجازه، نيابت را به ديگري واگذار كرد و او عمل را انجام داد، حج از طرف منوب‌عنه واقع مي‌شود ولي پول را بايد به صاحبش برگرداند و صاحب پول ضامن چيزي نيست و اُجرت نايب را بايد امر كننده بپردازد. [126] س ـ از هر كاروان نوعاً چند نفر از خدمه به نيابت آمده‌اند و به‌ناچار بايد نيمه شب از مشعر براي انجام كارهاي لازم در مني يا همراه ضعفا، به مني بروند، سؤال اين است كه آيا اجيرشدن و نيابت آنان صحيح است يا خير؟