- پيشگفتار 1
- مقدمه 2
- شرايط وجوب حَجّةالاسلام 3
- مسائل متفرقه استطاعت 10
- استفتائات استطاعت 12
- نيابت در حج 13
- استفتائات نيابت 17
- حج استحبابي 23
- اقسام عمره 23
- اقسام حج 24
- صورت حج افراد و عمره مفرده 24
- صورت حج تمتّع اجمالاً 26
- استفتائات اقسام عمره و حج 29
- اشاره 31
- فصل اول: محل احرام عمره تمتّع 31
- در بيان اعمال عمره تمتّع و حج تمتّع تفصيلاً و در آن دو باب است: 31
- مسائل متفرقه ميقات 36
- استفتائات ميقات 38
- فصل دوم: واجبات احرام 42
- استفتائات احرام 49
- مستحبات احرام 51
- مكروهات احرام 53
- فصل سوم: مُحرّمات احرام (145) 54
- مسائل متفرقه محرّمات احرام 82
- استفتائات محرّمات احرام 83
- آداب دخول مسجدالحرام 90
- مستحبات دخول مكّه معظّمه 90
- فصل چهارم: طواف واجب و بعضي از احكام آن 91
- واجبات طواف 93
- مسائل متفرقه طواف 108
- استفتائات طواف 110
- آداب و مستحبات طواف 128
- فصل پنجم: نماز طواف 130
- استفتائات نماز طواف 133
- فصل ششم: سعي و بعض احكام آن 137
- مستحبات نماز طواف 137
- مسائل متفرقه سعي 141
- استفتائات سعي 142
- مستحبّات سعي 146
- فصل هفتم: تقصير و بعض احكام آن 150
- مسائل و استفتائات متفرقه تقصير و احكام بين عمره و حج تمتّع 152
- تبدّل حج تمتّع به افراد 156
- استفتائات تبدّل 157
- فصل اول: احرام حج 158
- باب دوم: اعمال حج تمتّع 158
- اشاره 158
- استفتائات احرام حج 160
- مستحبات احرام حج تا وقوف به عرفات 161
- فصل دوم: وقوف به عرفات 162
- استفتائات وقوف به عرفات 164
- مستحبات وقوف به عرفات 165
- فصل سوم: وقوف به مشعرالحرام 168
- استفتائات وقوف به مشعرالحرام 171
- فصل چهارم: واجبات مني 172
- مستحبّات وقوف به مشعرالحرام 172
- مستحبات رَمْي جمرات 176
- دوم ـ ذبح (قرباني) 177
- چند مسأله راجع به بدل ذبيحه 182
- استفتائات قرباني 185
- مسائل متفرقه هَدْي 185
- مستحبات هَدي 191
- سوم ـ تقصير يا حلق 192
- مسائل متفرقه حلق يا تقصير در حج 195
- فصل پنجم: واجبات بعد از اعمال مني 196
- استفتائات اعمال بعد از مني و طواف نساء 200
- مستحبات طواف حج و نماز آن و سعي 203
- فصل ششم: بيتوته به مني 204
- مسائل متفرقه بيتوته به مني 207
- استفتائات بيتوته در مني 208
- فصل هفتم: رمي جمرات سهگانه 210
- مسائل متفرقه رمي 213
- استفتائات رَمْي جمرات ثلاث 214
- مستحبّات ديگر مكّه معظّمه 217
- مستحبّات مني 217
- مسائل متفرقه 219
- استحباب عمره مفرده 219
- طواف وداع 219
- استفتائات مسائل متفرقه 222
- محصور و مصدود (496) 226
- استفتائات محصور و مصدود 229
* * *
براي اين منظور، مناسك حج آيةاللّه العظمي حضرت امام خميني (رضواناللّه تعالي عليه) كه مشتمل بر حدود يك هزار و چهارصد مسأله و استفتا است، يكي از كاملترين و مناسبترين مناسكي است كه مراجع عظام تقليد، از جمله مقام معظم رهبري (دامت بركاته الوافرة) فتاواي خود را در حاشيهي آن درج كرده و در اختيار عموم قرار دادهاند.
از اين رو با توجه به نياز شرعي بسياري از زائران بيت اللّهالحرام كه با اذن حضرت آيةاللّه خامنهاي(أعلي اللّه كلمته)، بر تقليد حضرت امام(قدّس سرّه) باقي ماندهاند و يا اكنون از معظمله تقليد ميكنند و درخواست آنان، تصميم گرفته شد به اين درخواست و نياز پاسخ داده شده و مناسك حج امام خميني(ره) به ضميمهي حواشي مقام معظم رهبري (دام ظله) با آخرين اصلاحات و تغييرات (كه با نظارت بخش استفتائات دفتر انجام شده)، در اختيار مقلّدان معظمله قرار گيرد. ومن الله التوفيق
بهار 1387
1. سوره حج، آيه 27
2و3. وسائل الشيعه، ج11، ص21
4. عن الباقر عليه السلام قال: «حجّ فلان اي افلح فلان» (معاني الأخبار/170).
5. وسائل الشيعه، ج11، ص12
مقدمه
بدان كه بر هر مكلف كه جامع شرايط باشد، وجوبِ حج به دليل قرآن و احاديث وارده از نبي اكرم(صليالله عليه وآله وسلّم) و ائمه معصومين(عليهمالسلام) ثابت است. حج يكي از اركان دين است و از ضروريات آن بهشمار ميرود. ترك حج، با اقرار به وجوب، يكي از گناهان كبيره و با انكار، موجب كفر است.(1) خداوند متعال در قرآن مجيد فرمود: {وَللّهِِ عَلَي النّاسِ حِجّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنّ اللّهَ غَنِيّ عَنِ الْعالَمينَ}.