مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیة‌الله العظمی خامنه‌ای (دام‌ظله) صفحه 209

ج ـ اگر به قدري خواب مي‌رود كه صدق نمي‌كند كه تمام شب مشغول به عبادت بوده، كافي نيست و بايد كفاره بدهد و عبادت در هر جاي مكّه كافي است. [1245] س ـ اين‌جانب شغلم حمله‌داري است، چندين سال قبل جايي را كه يقين داشتم جزو مني است با حاجي‌ها بيتوته نموده‌ام و سالهاي بعد فهميدم و برايم يقين حاصل شد جايي كه سالهاي قبل بيتوته نموده‌ايم خارج از مني است آيا كفاره بر اين جانب و همه حجّاج واجب است يا نه؟ و در صورتي كه كفاره واجب باشد، آيا كفاره حجّاج بر عهده خودشان است يا بر عهده من؟ و آيا ابلاغ به حجّاج واجب است يا نه؟ و اگر بعضي از آنان مرده باشند يا دسترسي به آنان نباشد، تكليف چيست؟

ج ـ كفاره ترك بيتوته خود شما بر شما واجب(473) است و كفاره ديگران بر شما واجب نيست و لازم نيست به آنان اعلام نماييد و اگر فهميدند كفاره بر خود آنان واجب است، ولي اگر اُجرت‌عمل صحيح و عملي كه انجام شده تفاوتي دارد، نسبت به تفاوت بايد رضايت حجّاج تحصيل شود. [1246] س ـ علامت‌گذاري حدود مني در سالهاي قبل، با علامت‌گذاري الآن، كه به وسيله حكومت انجام گرفته فرق مي‌كند، و اين‌جانب كه شغلم حَمَله‌داري است، در سالهاي قبل با حجّاج در قطعه زميني بيتوته كرده‌ايم كه اگر تعيين فعلي حكومت صحيح باشد، بيتوته ما در خارج از مني بوده، و اگر تعيين قبلي صحيح باشد كه ما يقين به آن داريم طبق علميت قبلي و نظر پيروان اهل مكّه بيتوته ما صحيح است، حال بنا بر اين‌كه تعيين حكومت صحيح باشد، آيا تكليف ما نسبت به بيتوته سال‌هاي قبل چيست؟ و در صورت وجوب كفاره آيا ابلاغ به همه حجّاج لازم است يا نه؟ و آيا با توجه به اينكه در فرض مسأله بيتوته ترك نشده بلكه اشتباه در مصداق بوده است، نسبت به حجّاج ضامن مي‌باشم يا نه؟

ج ـ اگر در محلي بيتوته كرده‌ايد كه يقين به مني بودن آن داشته‌ايد تا يقين پيدا نكنيد كه خارج مني بوده، قرباني لازم نيست، و در اين صورت ابلاغ و اعلام لازم نيست. [1247] س ـ آيا كساني كه عذر دارند از رَمْي در روز، مي‌توانند شب دوازدهم براي روز دوازدهم رَمْي كنند و از مني به مكّه بيايند و ديگر برنگردند به مني يا بايد صبر كنند و بعدازظهر با مردم كوچ كنند؟

ج ـ مي‌توانند بعد از مَبيت واجب خارج شوند و لازم نيست صبر كنند. [1248] س ـ قبلاً سؤال شده است كه آيا كساني كه خوف مشقت دارند مي‌توانند شب دوازدهم رَمْي جمره نموده به مكّه رفته و ديگر به مني برنگردند؛ و حضرت‌عالي جواب فرموده‌ايد در صورت عذر اشكال ندارد، ولي قبل از نصف شب نبايد بيرون بروند. با توجه به مسأله فوق اين سؤال مطرح مي‌شود كه آيا خدمه كاروانها نيز براي پذيرايي از اين قبيل زائرين مي‌توانند به همراه آنان در شب رَمْي نموده و به مكّه بروند و براي وقوف تا وقت شرعي روز دوازدهم ديگر به مني برنگردند؟

ج ـ وقوف در روز دوازدهم واجب نيست و آنچه واجب است كوچ نكردن قبل از زوال است و اشخاص ذكر شده مي‌توانند بعد از نصف شب از مني بروند و روز دوازدهم براي رَمْي به مني برگردند ولو بعدازظهر و اگر قبل از ظهر آمدند بعد از ظهر بيرون بروند. و رَمْي شب براي آنها كافي نيست. [1249] س ـ حاجي شب دوازدهم، بعد از نصف شب، از مني خارج و به مكّه مي‌رود، روز بعد براي رَمْي به مني مي‌آيد، آيا لازم است كه قبل از ظهر به مني بيايد يا چون وظيفه‌اي غير از رَمْي ندارد بعدازظهر هم مي‌تواند بيايد؟

ج ـ لازم نيست قبل از ظهر به مني بيايد، هرچند اگر قبل از ظهر بيايد نمي‌تواند قبل از ظهر كوچ كند. [1250] س ـ مدير كارواني زن‌ها را قبل از ظهر دوازدهم از مني خارج نمود، وظيفه آنان كه از مسأله اطلاع نداشتند و يا اگر متوجه مسأله بودند نمي‌توانستند بدون مدير كاروان و همراهان در مني بمانند چيست؟

ج ـ با فرض اين كه عذر داشته‌اند مانع ندارد. [1251] س ـ مقدار شب براي كسي كه در مكّه به جاي بيتوته در مني به عبادت مشغول مي‌شود، چقدر است؟ از مغرب تا طلوع فجر است يا تا طلوع آفتاب؟

ج ـ تا طلوع فجر حساب مي‌شود. [1252] س ـ بعد از اعمال ثلاثه روز عيد، مي‌خواهد براي طواف‌ها به مكّه برود، ولي مي‌داند كه اگر به مكّه برود سه ساعت از مَبيت اول شب را درك نمي‌كند، آيا برود يا نه؟ و اگر رفت كفاره دارد يا خير؟

ج ـ رفتن از مني به مكّه ـ در فرض مرقوم ـ مانع ندارد، ولي براي تأخير بايد كفاره بدهد.(474)

470. بنا بر احتياط واجب. (مناسك حج، م380)