مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیة‌الله العظمی خامنه‌ای (دام‌ظله) صفحه 215

ج ـ نايب بايد اعمال اختياري حج را انجام دهد و اگر معذور باشد نمي‌تواند نايب شود و كسي كه در رَمْي نايب شده بايد روز رَمْي كند و مسامحه و اهمال موجب بطلان نيابت نيست، هرچند در فرض سؤال جايز نيست. [1290] س ـ شخصي كه خود معذور است و نمي‌تواند رَمْي جمرات نمايد، آيا مي‌تواند شخص ديگري را كه براي او هم رَمْي در روز مقدور نيست، نايب قرار دهد تا در شب رَمْي نمايد و آيا در صورت بودن و يا نبودن شخص سومي كه بتواند نايب شود و در روز رَمْي نمايد، حكم مسأله فرق دارد يا خير؟

ج ـ در صورت امكان بايد كسي را نايب بگيرد كه در روز رَمْي نمايد و اگر ممكن نباشد بنا بر احتياط واجب روز بعد خودش قضا كند و اگر در قضا هم امكان مباشرت نيست، نايب بگيرد. [1291] س ـ در رَمْي جمرات، اگر سنگ‌ريزه اول به ديوار مجاور و بعد به جمره بخورد آيا كافي است، يا بايد سنگ‌ريزه ديگر بزند؟

ج ـ ظاهراً كافي است. [1292] س ـ شخصي وقت رَمْي جمرات شك كرد كه چند سنگ زده‌ام، پس آن مقدار را رها كرد و دوباره از اول شروع نمود، آيا رَمْي او اشكال دارد يا نه؟

ج ـ اشكال ندارد هرچند رها نمي‌شود. [1293] س ـ اينكه فرموده‌ايد كوچ كردن شب دهم و درك كردن وقوف اضطراري مشعر و رَمْي در شب دهم براي زنان جايز است و نفس زن‌بودن عذر است، آيا با اين حال زنان مي‌توانند نايب شوند؟

ج ـ مي‌توانند نايب باشند. [1294] س ـ در زمان قديم كه جَمَرات به‌صورت فعلي نبوده است و يقيناً بعداً بلندتر و قطورتر درست شده است، بنا بر اين در جمره عقبه چرا رَمْي كردن مخصوص به آن سنگ‌چين وسط ديوار سيماني است و رَمْي به ديوار سيماني جايز نيست؟ و اگر جايز مي‌دانيد بفرماييد؛ زيرا كه اكثر مردم در جمره عقبه اكتفا به ديوار سيماني دو طرف سنگ‌چين مي‌كنند و خلاصه ملاك رَمْي در جمرات چيست؟

ج ـ ديوار سيماني پشت جمره از جمره نيست و رَمْي آن كافي نيست. [1295] س ـ اگر مردي كه مي‌تواند در روز رَمْي نمايد، براي رَمْي زني نايب شود آيا مي‌تواند رَمْي زن را در شب انجام دهد؟

ج ـ نمي‌تواند و بايد رَمْي را در روز انجام دهد.(482) [1296] س ـ افرادي كه معذورند از واجباتي كه تركش ولو عمداً مضر به حج نيست؛ مثل رَمْي جمرات در روز يازدهم و دوازدهم و مَبيت به مني در شبهاي يازدهم و دوازدهم، آيا مي‌توانند اجير شوند و نيابت كنند يا نمي‌توانند؟

ج ـ ذوي‌الأعذار نمي‌توانند نايب شوند، حتي اگر از مثل مذكورات عذر داشته باشند. [1297] س ـ كسي كه به نيابتِ ديگري رَمْي جمره مي‌كند، آيا كافي است كه اوّل براي خودش هر جمره‌اي را رَمْي كند و پس از آن به نيابت ديگران ولو ده نفر باشند يك‌جا رَمْي كند، بعد جمره وسطي را هم همين‌طور و در پايان براي جمره عقبه نيز چنين كند، يا اين‌كه بايد اوّل هر سه جمره را براي خودش و بعد هر سه را براي دومي و همچنين نسبت به ديگران رَمْي نمايد؟

ج ـ هر دو صورت صحيح است. [1298] س ـ كسي كه نمي‌تواند در روز عيد رَمْي كند، آيا مي‌تواند قبل از رَمْي حلق نمايد و روز ديگر رَمْي كند؟

ج ـ جايز نيست علي‌الأحوط.(483) [1299] س ـ آيا جمره عقبه را از هر طرف مي‌توان رَمْي نمود؟