مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیة‌الله العظمی خامنه‌ای (دام‌ظله) صفحه 23

حج استحبابي‌

[165] م ـ مستحب است كسي كه شرايط وجوب حج را ندارد؛ از بلوغ و استطاعت و غير آنها، در صورت امكان حج به‌جا آورد و همچنين بر كسي كه حج واجبش را انجام داده است مستحب است دو مرتبه به حج برود و مستحب است تكرار حج در هر سال. بلكه مكروه است پنج سال متوالي آن را ترك كند و مستحب است در وقت خارج شدن از مكّه نيّت برگشتن نمايد و مكروه است قصد برنگشتن داشته باشد.

[166] م ـ مستحب است از طرف خويشاوندان يا غير آن‌ها حج به‌جا آورد تبرّعا؛ چه زنده باشند يا مرده و همچنين از طرف معصومين و نيز طواف از طرف آن‌ها و غير آن‌ها مستحب است به‌شرط آن‌كه در مكّه نباشند يا معذور باشند.

[167] م ـ كسي كه زاد و راحله ندارد مستحب است قرض كند و به حج برود، در صورتي كه مي‌تواند قرض را ادا كند.(64)

[168] م ـ با مال حرام جايز نيست به حج برود و اگر مال او مشتبه است و علم به حرمت آن ندارد، مي‌تواند آن را صرف كند.

[169] م ـ بعد از فارغ شدن از حج استحبابي مي‌تواند ثواب آن را به ديگري هديه كند، همچنان‌كه در وقت شروع مي‌تواند آن را نيت كند.

[170] م ـ كسي كه مال ندارد تا با آن حج به‌جا آورد مستحب است ولو با اجاره دادن خودش و نيابت از ديگري به حج برود.

64. كسي كه هزينه‌ي رفتن به حج را در اختيار ندارد، اما مي تواند قرض بگيرد و سپس به سادگي قرض خود را ادا كند، واجب نيست كه خود را با قرض گرفتن مستطيع كند، اما اگر بگيرد، حج بر او واجب مي‌شود. (مناسك حج، م13)

اقسام عمره‌

[171] م ـ عمره هم مانند حج دو قسم است: «واجب» و «مستحب» و بر كسي كه شرايط استطاعت را داشته باشد يك مرتبه در عمر واجب مي‌شود و وجوب آن مانند حج فوري است و در وجوب آن استطاعت حج معتبر نيست بلكه اگر براي عمره مستطيع باشد واجب مي‌شود، هرچند براي حج مستطيع نباشد همچنانكه عكس اين هم همينطور است كه اگر شخص براي حج استطاعت داشته باشد و براي عمره مستطيع نباشد بايد حج به‌جا آورد ليكن بايد معلوم باشد كه براي كساني كه از مكّه دور هستند؛ مثل ايرانيان كه وظيفه آن‌ها حج تمتّع است، هيچگاه استطاعت حج از استطاعت عمره و استطاعت عمره از استطاعت حج جدا نيست؛ چون حج تمتّع مركب از هر دو عمل است، به‌خلاف كساني كه در مكّه يا قريب به آن هستند كه وظيفه آنها حج و عمره مفرده است كه نسبت به آن‌ها استطاعت براي يكي از دو عمل تصور مي‌شود.