مناسک حج آیت الله حسین مظاهری صفحه 2

منزل اوّل: سير من الخلق الي الحقّ

اشاره

اين منزل خود داراي مراتب و مقاماتي است:

توبه

مهم‌تر از همه مراتب، توبه است. معناي توبه كه منزلِ اول سلوك است، رجوع از شيطان‌ها و طاغوت‌ها به سوي اللَّه، رجوع از خوي انساني به نفس روحاني، رجوع از طبيعت به سوي روحانيت نفس، رجوع از هوا و هوس و نفس امّاره به معنويت و فضائل و تدارك گذشته‌ها است كه هيچ حقّي از خدا و از خلق بر ذمّه او باقي نماند. و از ميان مردم بيرون رود و احدي از او ناراضي نباشد جز شيطان. به اين ترتيب، حقيقت بنيادين مقام توبه، چيزي جُز «رو گرداندن» و «روكردن» نيست، سالك راه خدا، از موانع وصول به محبوب عبور كرده و روگردان مي‌شود و روي توجّه به جانب حضرت حق«جَلَّ جَلالُه» مي‌آورد و تمام فكر و نظر خويش را به سوي او معطوف مي‌دارد.

نقطه آغاز در اين رجوع، تفكّر در تبعات و آثار وحشت‌انگيز گناهان و به اين وسيله، روشن كردن آتش ندامت در سينه و قلب است.

و همين آتش پشيماني و در پي آن احساس نقص و كاستي و فرو ريختن است كه برانگيزاننده سالك براي سلوك و نقطه عطف حركت سالكانه او به سوي كمال و مايه تحوّل و دردمندي اوست. اين است كه توبه را بدون ترديد، بايد آغاز زندگاني جديد، به شمار آورد.

يقظه

معناي يقظه توجّه، آگاهي و بيداري است و در اين سفر عرفاني، يقظه به معناي توجّه به قدر و منزلت خانه خدا و حريم پاك اوست. توجّه به توفيقي كه پروردگار عالم به بنده خويش عنايت كرده است. توجّه به اين كه در اين مسافرت نبايد كسي يا چيزي او را مشغول كند.

آگاهي از اين كه اگر حجّ يا عمره مقبولي انجام دهد به هدف و مقصود از خلقت انسان (مقام لقاء و عبوديت) خواهد رسيد. توجّه به انجام «بايدها» و «ارزش‌ها»؛ يعني واجبات، و اجتناب از «نبايدها» و «ضدّ ارزش‌ها»؛ يعني گناهان، و اين كه خداوند عمل گنهكاران را نمي‌پذيرد و قبولي تمامي اعمال وابسته به تقوا است؛