منتخب المسائل آیة الله سید محمد سعید طباطبایی حکیم صفحه 288

1 ) خانه مسكوني 2 ) لباسهاي تجمّلاتي 3 ) اثاث خانه 4 ) ضروريات زندگي ـ بر حسب عرف ـ 5 ) سرمايه 6 ) ابزار كار 7 ) زمين مزروعي كه مخارج سالانهاش از آن تأمين ميگردد .

( مسأله 1342 ) بدهكاري كه ابزار كار و يا اثاث خانهاش بيشتر از از حد متعارف باشد ، و يا وسائل گران قيمتي داشته باشد ، لازم است كه اضافه آنها را به طلبكاران بپردازد و وسائل گران قيمت را به وسائل ارزان قيمت مبدّل سازد ، و اضافه قيمت آنها را به طلبكاران بدهد .

( مسأله 1343 ) اگر بدهكار برخي از مستثنيات دَين را ندارد ، مثلاً خانه ندارد ، نميتواند موجودي خودش را به عنوان پول خانه نگهدارد ، بلكه بايد آن را به طلبكاران بدهد ، اگرچه بيخانه بماند .

( مسأله 1344 ) بر بدهكار واجب است كه براي پرداخت بدهي خود ، به هر كاري كه براي او ذلت و مشقت نداشته باشد تن دهد .

( مسأله 1345 ) اگر بدهكار بميرد حق طلب كاران بر تركه او تعلق مي گيرد و حق آنها مقدم بر وصاياي ميّت است ، فقط دو چيز بر حق آنها مقدم ميباشد :

1 ) كفن واجب 2 ) حج واجب ، اگر در حال حيات بر او واجب شده باشد .

-[ 279 ]-

( مسأله 1346 ) اگر ميّت بدهي مدّتداري داشته باشد ، با مجرد مردن بدهي او نقد ميشود و مدّت ساقط ميشود و ورثه بايد بدهي او را از تركه بپردازند و نميتوانند در پرداخت آن تأخير روا دارند .

( مسأله 1347 ) اگر بدهكار تنگدست باشد ، مهلت دادن به او واجب است ، سختگيري و وادار كردنش به پرداخت بدهي خود جايز نيست . بلكه مستحب است كه همه بدهي و يا قسمتي از آن را به او ببخشند و او را بريء الذمّه كنند .

احكام تقاصّ كردن