منتخب المسائل آیة الله سید محمد سعید طباطبایی حکیم صفحه 410

2 ـ اگر مال غصبي " مثلي " باشد ، يعني خصوصيات افراد صنف آن ، از جهت قيمت و رغبت مشتري يكي باشد ، مانند حبوبات ، بايد مثل آن را در صورت تلف بپردازد ، اگرچه تهيّه كردنش مستلزم آن باشد كه چندين برابر قيمتش را پرداخت نمايد . و اگر تهيّه كردنش سخت باشد ، بايد قيمت روز پرداخت را به مالك بدهد .

( مسأله 1933 ) " قيمي " به چيزي گفته ميشود كه به هنگام قيمت گذاري قيمت را بر افراد آن تعيين ميكنند و ميگويند : اين اسب و اين لباس به اين قيمت

-[ 403 ]-

است ، مانند حيوانات ، اشياء مستعمل ، دست بافت و دست ساز . ولي در " مثلي " قيمت را بر نوع آن تعيين ميكنند و فرد خاصّي را در نظر نمي گيرند ، مانند طل ، نقره ، پنبه ، حبوبات و توليدات ماشيني يك كارخانه با يك مارك .

( مسأله 1934 ) اگر مال غصب شده در نزد غاصب فزوني پيدا كرد ، خواه فزوني متّصل ، مانند چاقي ، يا فزوني منفصل ، مانند شير و تخم مرغ ، بر عهده غاصب است كه علاوه بر برگردانيدن مال غصبي فزوني را نيز عينا به مالك برگرداند ، و اگر عينا ممكن نباشد بايد عوض آن را بدهد .

( مسأله 1935 ) همانگونه كه غاصب ضامن مال غصبي هست ، ضامن منافعي كه برداشت كرده نيز ميباشد ، پس اگر در خانه غصبي سكونت كرده يا ماشين غصبي را سوار شده ، يا جامه غصبي را پوشيده ، بايد اجرت آن را به مالك بپردازد .

( مسأله 1936 ) منافع فوت شده مال غصبي ، مثلاً اجاره مدّتي كه خانه يا ماشين غصبي بدون استفاده مانده ، بر عهده او نيست .

( مسأله 1937 ) اگر پس گرفتن مال غصبي موجب تصرّف در مال غاصب و يا اتلاف آن باشد ، مانعي ندارد ، از قبيل ورود به منزل ، شكستن قفل ، سوراخ كردن ديوار ، پايمال كردن زراعت ، كشتن سگ نگهبان و امثال آنه ، ولي بايد به حدّاقل ضرر و زيان بسنده نمود و ضمان ندارد .

( مسأله 1938 ) اگر براي پس گرفتن مال غصبي پولي هزينه كند ، نميتواند آن را از غاصب مطالبه نمايد .

احكام آباد كردن زمين‌هاي مرده