- در آغاز . . 2
- در مكتب حجّ 4
- رهآوردهاي حجّ 6
- آداب معاشرت در حجّ 6
- بهرههاي دنيوي 7
- بخش اوّل 8
- روحانيون 8
- حرم امن خدا 10
- خانه پاكي و تسليم 12
- حدود الهي در حجّ: 16
- الف - جماع ]الرَّفَث[. 18
- احرام: 18
- ب - گناه ]الْفُسُوق[ 19
- ج - جدال 19
- د - شكار 20
- مناسك حج 22
- 2 - آداب سفر 26
- 3 - چگونگي حجّ پيامبرصلي الله عليه وآله 34
- 4 - وصيّت امام صادقعليه السلام به حاجيان 36
- بخش دوّم 39
- حديث شريف: 40
- تفصيل احكام: 41
- حكم حجّ: 42
- 2 - حجّ، بر چه كسي واجب است؟ 43
- اقسام حجّ: 43
- تفصيل احكام: 48
- شرايط و احكام استطاعت 49
- 3 - اعمال حجّ از كجا آغاز ميگردد؟ 51
- بخش سوّم 53
- پيرامون ميقاتها 53
- تفصيل احكام: 56
- احكام ميقات: 58
- حجّ تمتّع 59
- حديث شريف: 60
- تفصيل احكام: 60
- اعمال عمره تمتّع و دخول حرم 61
- حديث شريف: 62
- تفصيل احكام: 65
- احكام احرام 66
- احكام لباس احرام 67
- احكام تلبيه: 68
- مستحبّات احرام: 69
- برخي از مكروهات احرام: 71
- محرّمات احرام 72
- حديث شريف: 73
- تفصيل احكام: 79
- مسائل اين باب: 81
- در آستانه مكّه مكرّمه 93
- حديث شريف: 94
- تفصيل احكام: 95
- شرايط صحّت طواف: 100
- 2 - طواف 100
- واجبات طواف: 101
- پارهاي از احكام طواف: 102
- حكم شك در طواف 103
- 4 - سعي 106
- 3 - نماز طواف 106
- حديث شريف: 107
- تفصيل احكام: 108
- پارهاي از احكام سعي: 108
- تفصيل احكام: 110
- 5 - تقصير 110
- پارهاي از احكام تقصير: 111
- بخش چهارم 112
- اعمال حجّ تمتّع 112
- تفصيل احكام: 113
- شرايط حجّ تمتّع: 113
- اعمال حجّ تمتّع: 114
- پارهاي از احكام اين باب: 114
- 2 - وقوف در عرفات 115
- تفصيل احكام: 116
- احكام وقوف در عرفات: 116
- مستحبّات وقوف در عرفات: 117
- 3 - وقوف در مزدلفه 119
- احكام دو وقوف: 119
- حديث شريف: 120
- تفصيل احكام: 121
- احكام وقوف در مشعر: 121
- مستحبّات وقوف در مزدلفه: 122
- 4 - رمي جمره عقبه 124
- تفصيل احكام: 126
- واجبات رمي: 126
- احكام رمي: 127
- مستحبّات رمي: 128
- 5 - قرباني 129
- حديث شريف: 130
- تفصيل احكام: 132
- احكام قرباني: 133
- 6 - حلق و تقصير 134
- حديث شريف: 135
- تفصيل احكام: 136
- 7 - طواف زيارت 137
- احكام حلق و تقصير: 137
- حديث شريف: 138
- تفصيل احكام: 139
- 8 - نماز طواف زيارت 139
- 9 - سعي 140
- تفصيل احكام: 140
- 10 - طواف نساء 141
- 11 - نماز طواف نساء 142
- 12 - مبيت در مني 142
- تفصيل احكام: 142
- احكام مبيت: 143
- تفصيل احكام: 143
- 13 - رمي جمرههاي سهگانه 144
- احكام رمي: 145
- تفصيل احكام: 145
- بخش پنجم 146
- تفصيل احكام: 147
- اعمال حجّ اِفراد: 148
- احكام حجّ اِفراد: 149
- 2 - حجّ قِران 150
- تفصيل احكام: 150
- 3 - احكام حجّ زنان 151
- احكام حجّ قِران: 151
- تفصيل احكام: 153
- 4 - حجّ پسر بچّه و دختر بچّه 155
- تفصيل احكام: 157
- 5 - احكام نيابت 158
- تفصيل احكام: 159
- حديث شريف: 162
- احكام شخص بازداشته شده از حجّ 162
- الف - احكام مصدود 163
- ب - احكام محصور 164
- زيارت پيامبر و اهل بيت او 165
- بخش ششم 165
- دعاء مكارم الأخلاق 170
- نمايه 178
پيشگفتار
سپاس خداي را كه جهانيان را آفريد ودرود بر محمّد و خاندان پاك او.
خداوند با همه عظمت و جلالش تو را برگزيده تا از اعزاميهاي او باشيبه خانه گرانسنگش، و به آستانه ميهمانيش درآيي، و به فراخواني ابراهيمخليل به سوي حجّ لبّيكگويي كه بحقّ شرافتي سترگ است. ولي آياميداني ژرفانديشي در احكام حجّ، و آداب والايي كه در اين سفر الهيبايد به آنها عمل كني، و مقدّماتي كه بايد براي خويش فراهم آوري تو را-به خواست خدا- از گراميترين ميهمانان خدا ميگرداند كه سود وتوشهايهنگفتر به كف آورده. آري، حاجي گرامي! بر توست پيش از سفر بهسرزمين مقدّس يا در اثناي آن بكوشي تا مناسك حجّ و فلسفه احكاموشرايط قبول آن را بازشناسي.
خداوند تبارك و تعالي با مساعدت برادر فاضلمان حجّة الاسلام شيخصالح كلباسي -حفظه اللَّه- به ما توفيق آن را داد كتابي مختصر پيرامونحجّ بنگاريم ودر آن، امور زير را به كار بستهايم:
نخست - اكتفا به مهمترين اعمال و مسائلي كه بيشتر مورد ابتلاستآن هم بدون هيچ گونه تفصيلي كه عموم حاجيان بدان نيازي ندارند، وتنهابراي علما وراهنمايان مفيد است كه البتّه اميدواريم توفيق آن را بيابيمكه مسائل مفصّل را در كتابي جداگانه بياوريم.
دوم - قرآن كريم مناسك و حكمت و آداب حجّ را با بلاغتي نافذ تبيينميكند وكسي كه در آيات حجّ تَدَبُّر كند، از آن پرتو ميگيرد و بينشوبصيرت او در حقايق حجّ فزوني ميپذيرد.
خداوند سبحان اين توفيق را به ما داده تا در اين آيات تدبّر كنيم و ازنور آن پرتو بگيريم، و حقايقي را بيان داريم كه از آن الهام ميگيريم.اميد آن كه زاير خانه خدا در ابعاد اين آيين مهم از آيينهاي دينش نيكبينديشد.
سوم - سنّت شريف نيز مناسك، علل و فلسفه مناسك حجّ را بهگونهاي ممتاز روشن ميكند كه موجب ميشود هدايت و رهيابي ما فزونييابد. در حديثي مشهور ميان مسلمانان از پيامبرصلي الله عليه وآله روايت است كهفرمود:
"مناسك خود را از من بگيريد". پيامبرصلي الله عليه وآله با مسلمانان حجّ گزاردوگام به گام مناسك آن را به مسلمانان آموزش داد، تا جايي كه ايشانپارهاي از مناسك را در حالي انجام ميداد كه سواره بود تا همه او راببينند وصدايش را بشنوند. حضرتصلي الله عليه وآله پس از مسجد شجره سواره لبّيكگفت تا همه مسلمانان صداي او را بشنوند و در عرفات سواره وقوف كردوسواره به طواف پرداخت.