مناسک حج آیت الله حاج سید محمد تقی مدرسی صفحه 103

5 - جايز است طواف پُشت مقام ابراهيم‌عليه السلام صورت گيرد به ويژه هنگام‌ازدحام، ولي احوط آن است كه در حالت غير ازدحام، طواف بين مقام‌وكعبه و در حدود همان مسافت از ساير جهات صورت پذيرد.

6 - اگر حاجي به سبب پيش آمدن عذري همچون بيماري و يا باطل شدن‌وضو، يا حيض شدن زنان، طواف را قطع كند، بايد به هنگام از ميان رفتن‌عذر طواف را كامل گرداند، البتّه در صورتي كه چهار شوط يا بيشتر از طواف‌گذشته باشد، و در غير اينصورت بايد طواف را از سر گيرد.

7 - اگر در حال طواف وقت نماز واجب فرارسد، مستحب است طواف‌را قطع كند و پس از اداي نماز واجب، طواف را كامل گرداند حتّي اگر درشوطهاي نخست باشد.

8 - براي مردان مستحب است كه حجرالاسود را لمس نموده و ببوسند،و در اين هنگام دو دست را به دعا بلند كنند، همچنان مستحب است پس ازاستلام حجرالاسود )يعني لمس كردن آن( دست را ببوسند.

9 - مستحب است حاجي هنگام طواف خشوع داشته باشد و ذكر خدا برلب جاري نموده و بر محمّد و خاندان او درود فرستد و دعا نمايد، بويژه‌دعاهاي منقول از پيامبر و خاندان او را بخواند. نيز مستحبّ است چشم‌خويش فروگيرد.

10 - مستحبّ است در خلال اقامت در مكّه مكرّمه 360 بار طواف كند،يا 10 بار در هر شبانه روز، يا به اندازه‌اي كه مقدور است، ولي طواف هرچه‌بيشتر باشد فضيلتش بيشتر خواهد بود.

11 - در اثناي طواف مكروه است سخني جز ذكر خدا و دعا بر لب آورده‌شود.

12 - شايسته نيست جز در هنگام ضرورت و يا نياز، طواف واجب قطع‌شود، ولي باكي نيست اگر طواف مستحب بدون عذر قطع گردد.

13 - اگر حاجي طواف را عمداً قطع كند، امّا پيش از آنكه موالات عرفي‌از بين رود وقبل‌از آنكه حركتي صورت گيرد كه با طواف منافات داشته‌باشد،از محلّي‌كه طواف‌را قطع كرده آن‌را دوباره‌ادامه دهد وطوافش صحيح است،ولي اگر آنقدر فاصله بيافتد كه در عرف، موالات از بين برود، يا حركتي از اوسر زند كه با طواف منافات دارد طوافش باطل است، در صورتي كه‌شوطهاي پيشين او به بيش از نصف نرسيده باشد و اگر به بيش از نصف‌رسيده باشد احتياط اين است كه طواف، كامل گردد و دوباره اعاده شود.

حكم شك در طواف‌