- در آغاز . . 2
- در مكتب حجّ 4
- آداب معاشرت در حجّ 6
- رهآوردهاي حجّ 6
- بهرههاي دنيوي 7
- بخش اوّل 8
- روحانيون 8
- حرم امن خدا 10
- خانه پاكي و تسليم 12
- حدود الهي در حجّ: 16
- الف - جماع ]الرَّفَث[. 18
- احرام: 18
- ب - گناه ]الْفُسُوق[ 19
- ج - جدال 19
- د - شكار 20
- مناسك حج 22
- 2 - آداب سفر 26
- 3 - چگونگي حجّ پيامبرصلي الله عليه وآله 34
- 4 - وصيّت امام صادقعليه السلام به حاجيان 36
- بخش دوّم 39
- حديث شريف: 40
- تفصيل احكام: 41
- حكم حجّ: 42
- 2 - حجّ، بر چه كسي واجب است؟ 43
- اقسام حجّ: 43
- تفصيل احكام: 48
- شرايط و احكام استطاعت 49
- 3 - اعمال حجّ از كجا آغاز ميگردد؟ 51
- بخش سوّم 53
- پيرامون ميقاتها 53
- تفصيل احكام: 56
- احكام ميقات: 58
- حجّ تمتّع 59
- تفصيل احكام: 60
- حديث شريف: 60
- اعمال عمره تمتّع و دخول حرم 61
- حديث شريف: 62
- تفصيل احكام: 65
- احكام احرام 66
- احكام لباس احرام 67
- احكام تلبيه: 68
- مستحبّات احرام: 69
- برخي از مكروهات احرام: 71
- محرّمات احرام 72
- حديث شريف: 73
- تفصيل احكام: 79
- مسائل اين باب: 81
- در آستانه مكّه مكرّمه 93
- حديث شريف: 94
- تفصيل احكام: 95
- 2 - طواف 100
- شرايط صحّت طواف: 100
- واجبات طواف: 101
- پارهاي از احكام طواف: 102
- حكم شك در طواف 103
- 4 - سعي 106
- 3 - نماز طواف 106
- حديث شريف: 107
- تفصيل احكام: 108
- پارهاي از احكام سعي: 108
- تفصيل احكام: 110
- 5 - تقصير 110
- پارهاي از احكام تقصير: 111
- بخش چهارم 112
- اعمال حجّ تمتّع 112
- شرايط حجّ تمتّع: 113
- تفصيل احكام: 113
- اعمال حجّ تمتّع: 114
- پارهاي از احكام اين باب: 114
- 2 - وقوف در عرفات 115
- تفصيل احكام: 116
- احكام وقوف در عرفات: 116
- مستحبّات وقوف در عرفات: 117
- 3 - وقوف در مزدلفه 119
- احكام دو وقوف: 119
- حديث شريف: 120
- تفصيل احكام: 121
- احكام وقوف در مشعر: 121
- مستحبّات وقوف در مزدلفه: 122
- 4 - رمي جمره عقبه 124
- واجبات رمي: 126
- تفصيل احكام: 126
- احكام رمي: 127
- مستحبّات رمي: 128
- 5 - قرباني 129
- حديث شريف: 130
- تفصيل احكام: 132
- احكام قرباني: 133
- 6 - حلق و تقصير 134
- حديث شريف: 135
- تفصيل احكام: 136
- 7 - طواف زيارت 137
- احكام حلق و تقصير: 137
- حديث شريف: 138
- 8 - نماز طواف زيارت 139
- تفصيل احكام: 139
- تفصيل احكام: 140
- 9 - سعي 140
- 10 - طواف نساء 141
- تفصيل احكام: 142
- 12 - مبيت در مني 142
- 11 - نماز طواف نساء 142
- تفصيل احكام: 143
- احكام مبيت: 143
- 13 - رمي جمرههاي سهگانه 144
- احكام رمي: 145
- تفصيل احكام: 145
- بخش پنجم 146
- تفصيل احكام: 147
- اعمال حجّ اِفراد: 148
- احكام حجّ اِفراد: 149
- 2 - حجّ قِران 150
- تفصيل احكام: 150
- احكام حجّ قِران: 151
- 3 - احكام حجّ زنان 151
- تفصيل احكام: 153
- 4 - حجّ پسر بچّه و دختر بچّه 155
- تفصيل احكام: 157
- 5 - احكام نيابت 158
- تفصيل احكام: 159
- حديث شريف: 162
- احكام شخص بازداشته شده از حجّ 162
- الف - احكام مصدود 163
- ب - احكام محصور 164
- زيارت پيامبر و اهل بيت او 165
- بخش ششم 165
- دعاء مكارم الأخلاق 170
- نمايه 178
روحانيون
روحانيون
نياز به علماي ديني همچون نياز به خود دين است كه اهمّيت آن در حجّفزوني مييابد و مردم بايد از آموزشهاي آنها پيروي كنند، و در غير اينصورتبيم آن ميرود كه حجّشان باطل گردد، يا به آنها كفّاره تعلّق گيرد، و علما نيزبايد اهتمام بيشتري به مردم داشته باشند و آنچه در پي ميآيد پارهايسفارشهاست كه ما آنها را از تجربيات شخصي خود اندوختهايم، يا ازتوصيههاي علما كه خداوند رفتگانشان را بيامرزد وماندگانشان را پايداردارد، برگرفتهايم كه شرح آن چنين است:
1 - آموختن دقيق احكام حجّ پيش از به عهده گرفتن امور مربوط بهحاجيان، زيرا در احكام حجّ پارهاي نكات متشابه و دقيق وجود دارد كهروحاني بايد در آنها تدبُّر فراوان كند و پيوسته از نظر بگذراند.
2 - اين كه عالم و روحاني وقف امور حاجيان گردد و به تعليم آنها اهتمامورزد، و به علاوه بر احكام حجّ، به ساير ابواب فقه بويژه آنچه مربوط بهكسب و محرمات آن و بطور كلّي محرمات شرعي كه حدود خدا در زندگيهستند، بپردازد.
شايسته است يك روحاني برنامهاي را براي درسهاي روزانه در فروعگوناگون شريعت اعمّ از عقايد يا اخلاق يا احكام، در سه ساعت جدا از همبرنامه ريزي كند، و اگر چه برخي از حاجيان از آن بينياز هستند ولي بيشترآنها به اين برنامه احتياج دارند. پس ما نبايد اهمّيت اين گونه درسهاي روزانهرا از ياد بريم.
3 - همياري با مسؤولان حجّ در اداره حاجيان تا مناسك حجّ را به گونهاينيكوتر انجام دهند.
4 - عالم و روحاني همچون يك پزشك است، و همان گونه كه يكپزشك نبايد علم خود را به هنگام نياز بيماران از ايشان دريغ دارد، و بايدخود را به آنها معرفي كند، و درمان آنها را به عهده گيرد، يك عالم و روحانينيز نبايد هويّت خود را پنهان دارد، و مردم را در حالي رها كند كه بيشتريننياز را به او دارند. بلكه شايسته است كه بيان احكام شريعت را پيرامون حجّبر عهده گيرد، آن هم نه تنها براي همكاروانيان و دوستان كه براي همه مردم.يك عالم هرگاه از محل اقامت خود بيرون ميآيد بايد لباس روحاني خود رابر تن داشته باشد تا مردم او را بشناسند و احكام دينشان را از او پرسند و درحل مشكلات پيش آمده بدو رجوع كنند، چه بويژه در سفر دشوار حجّ كسيهمچون عالم وروحاني وجود ندارد كه مردم بدو اعتماد ورزند.
بخش اوّل
در آستانه حجّ