رساله آیت الله محمد بهبهانی صفحه 371

احکام صلح

مسئله 2734- صلح آنست که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملک او کند یا از طلب یا حق خود بگذرد که او هم در عوض مقداری از مال یا منفعت خود را به او واگذار کند یا از طلب یا حقی که دارد بگذرد.

مسئله 2735- دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح میکنند باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و قصد صلح داشته باشند.

مسئله 2736- لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود بلکه با هر لفظی که بفهماند با هم صلح و سازش کرده اند صحیح است.

مسئله 2737- اگر گوسفندهای خود را به چوپان بدهد که مثلا یکسال نگهداری کند و از شیر آن استفاده نماید و مقداری روغن بدهد چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمتهای چوپان و آن روغن صلح کند صحیح است ولی اگر گوسفند را یکساله به چوپان اجاره دهد که از شیر آن استفاده کند و در عوض مقداری روغن بدهد اشکال دارد.

مسئله 2738- اگر کسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح کند در صورتی صحیح است که او قبول نماید ولی اگر بخواهد از طلب یا حق خود بگذرد قبول کردن او لازم

نیست.

مسئله 2739- اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند مثلا پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید زیادی برای بدهکار حلال نیست. مگر آنکه مقداری بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را میدانست، باز هم به آن مقدار صلح میکرد.

مسئله 2740- اگر بخواهند دو چیزی را که از یک جنس و وزن آنها معلوم است به یکدیگر صلح کنند احتیاط واجب آنست که وزن یکی بیشتر از دیگری نباشد زیرا همانطوری که ربا در بیع جاری است، در صلح معاوضی نیز جاری است.

مسئله 2741- اگر دو نفر از یک نفر طلبکار باشند یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبکار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یکدیگر صلح کنند چنانچه طلب آنان از یک جنس و وزن آنان یکی باشد مثلا هر دو ده من گندم طلبکار باشند مصالحه آنان صحیح است و همچنین است اگر جنس طلب آنان یکی نباشد مثلا یکی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبکار باشد؛ ولی اگر طلب آنان از یک جنس و چیزی باشد که معمولا با وزن یا پیمانه آنرا معامله میکنند در صورتی که وزن یا پیمانه آنها مساوی نباشد مصالحه آنان جائز نیست.