رساله آیت الله محمد بهبهانی صفحه 448

مسئله 3311- اگر

زن بگوید عده ام تمام شده ادعای او با دو شرط پذیرفته میشود: اول- آن که مورد تهمت نباشد. دوم- از طلاق یا وفات شوهرش به قدری گذشته باشد که در آن مدت تمام شدن عده ممکن باشد.

مسئله 3312- زنی که عده وفات نگاه میدارد جایز است که برای انجام کارهای خود به خصوص کارهای لازم و ضروری و نیز کارهائی که انجام آنها رجحانی داشته باشد چون سفر حج و زیارت مشاهد و دیدن خویشان بخصوص پدر و مادر و عیادت مریض و مانند آن از منزل بیرون رود اگر چه اولی و احوط آنست که شبها در محل سکنای خود که با شوهر بوده به سر برد و بیرون رفتن او برای کارهای خود در روز بعد از ظهر تا پیش از غروب و در شب بعد از نصف شب تا پیش از طلوع فجر باشد.

مسئله 3313- لازم نیست که دو نفر عادل به وفات شوهر خبر دهند بلکه به شهادت یک نفر اگر چه عادل نباشد با اطمینان به قول او در عده گرفتن زن کفایت میکند پس به رسیدن خبر به طور عرف و عادت اگر چه به نامه و مانند آن باشد شروع به عده کند، بلی مادامی که مردم شوهر از راه شرعی ثابت و معلوم نشود آن زن نمیتواند به دیگری شوهر کند.

شوهر مفقود الاثر

مسئله 3314- اگر کسی غائب و مفقود الاثر شود بطوری که مرگ و زندگیش معلوم نباشد پس اگر مالی دارد که زنش امرار معاش کند یا کسی دارد که مخارج زن او را بدهد یا شرعا نفقه او را بدهد بر زن واجب

است صبر کند و انتظار او را بکشد و نمیتواند شوهر کند مگر بعد از یقین به مرگ یا به طلاق شوهر و اگر مالی ندارد و کسی هم نیست که نفقه او را بدهد آن زن میتواند بنشیند و با بی شوهری صبر کند و میتواند به حاکم شرع اطلاع دهد پس حاکم از زن چهار سال مهلت میطلبد برای تجسس از شوهر او و در آن مدت کسی را تعیین میکند که از او جستجو کند پس اگر از جانب غئب کسی باشد که متکفل زحمات او شود حاکم شرع بعد از تفحص و گذشتن چهار سال امر میکند او را به طلاق زن غائب پس اگر او اقدام به طلاق نکند مجبورش به طلاق کند و الا خود حاکم او را طلاق دهد بعد از آن زن چهار ماه و ده روز به اندازه عده وفات عده نگه دارد پس بی اشکال میتواند شوهر نماید.

مسئله 3315- کیفیت مخصوصی برای جستجوی از شوهر گم شده مققر نشده بلکه مدار بر اموری است که در عرف و عادت آنرا تفحص گویند به آنکه کسی غایب را بشناسد به اسم و رسم و صورت روانه کنند به جاهائی که احتمال بودن او باشد شاید او را پیدا کند و یا آنکه توسط پست و تلگراف و تلفن از کسانی که در اطراف میباشند و غایب را بشناسند بخواهند که در آنجا از او جستجو نمایند و یا آنکه از مسافرین و حجاج و تجار و غیر اینها خواهش کنند که در بین راه و مقصد از حال غایب جستجو نمایند و خبر دهند.

مسئله 3316- کسانی

را که برای جستجو روانه میکنند لازم نیست که عادل باشند و نیز کسانیکه از آنها سوال میکنند بلکه در تمام آنها کافی است که مورد اطمینان باشند.