رساله آیت الله محمد بهبهانی صفحه 457

مسئله 3377- اگر مصرفی را که میت معین کرده از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه بدهند که وصیت او عملی شود بعد از مردن او نمیتوانند از اجازه خود برگردند.

مسئله 3378- اگر وصیت کند که از ثلث او خمس و زکوه یا بدهی دیگر او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند باید اول بدهی او را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و اگر از آن هم زیاد آمد به مصرف کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و چنانچه ثلث مال او فقط به اندازه بدهی او باشد و ورثه هم اجازه ندهند که بیشتر از ثلث مال مصرف شود وصیت برای نماز و روزه و کارهای مستحبی باطل است.

مسئله 3379- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد ثلث آنرا به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و در صورتی که ثلث کافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند باید وصیت او عملی شود و اگر

اجازه ندهند باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.

مسئله 3380- اگر کسی بگوید که میت وصیت کرده فلان مبلغ به من بدهند چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصدیق کنند یا قسم بخورد و یک مرد عادل هم گفته او را تصدیق نماید، یا یک مرد عادل و دو زن عادله، یا چهار زن عادله به گفته او شهادت دهند باید مقداری را که میگوید به او بدهند و اگر یک زن عادله شهادت دهد باید یک چهارم چیزی را که مطالبه میکند به او بدهند و اگر دو زن عادله شهادت دهند نصف آنرا و اگر سه زن عادله شهادت دهند سه چهارم آنرا به او بدهند و نیز اگر دو مرد کافر ذمی که در دین خود عادل باشند گفته او را تصدیق نمایند در صورتی که میت ناچار بوده است که وصیت کند و مرد و زن عادل هم در موقع وصیت نبوده باید چیزی را که مطالبه میکند به او بدهند.

مسئله 3381- اگر کسی بگوید من وصی میت هستم که مال او را به مصرفی برسانم، یا میت مرا قیمت بچه های خود قرار داده در صورتی باید حرف او را قبول کرد که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند.

مسئله 3382- اگر وصیت کند چیزی به کسی بدهند و آن کس پیش از آنکه قبول کند یا رد نماید بمیرد تا وقتی ورثه او وصیت را رد نکرده اند میتوانند آن چیز را قبول کنند ولی این در صورتی است که وصیت کننده از

وصیت خود برنگردد و گرنه حقی به آن چیز ندارند.

احکام ارث

مسئله 3383- موجبات و اسباب ارث سه چیز است: اول- قرابت نسبی و آنها سه طبقه اند. طبقه اول- پدر و مادر و اولاد خواه پسر باشند و خواه دختر و اولاد اولاد هر چه پائین روند. طبقه دوم- اجداد پدری و مادری (پدر پدر و پدر مادر و مادرپدر و مادرمادر)و هر چه بالا روند و برادران و خواهران پدری و مادری یا برادران پدری تنها و یا برادران مادری تنا و بعد از آن فرزندان برادر و خواهر مادامی که صدق عرفی باقی باشد. طبقه سوم- اعمام و عمات (عموها و عمه ها) و اخوال و خالات (دائی ها و خاله ها) و اولاد آنها هر چه پائین روند. مادامی که صدق عرفی باقی باشد و با بودن طبقه اول، طبقه دوم ارث نمیبرند و با بودن طبقه دوم طبقه سوم ارث نمیبرند. دوم- زوجیت که زن از شوهر و شوهر از زن ارث میبرند. سوم- «ولاء عتق» و «ولاء ضمان جریره» و «ولاء امامت» میباشد.