رساله استفتائات (منتظری) جلد 3 صفحه 468

کسی تلف می شود نیز به همین عنوان برگردد؛ و در مواردی هم که قتل، خطای محض به نحو تسبیبی تصویر شود مثل موارد مباشری، عاقله ضامن است.

«سؤال 4065» پدر این حقیر به طور عمد و به وسیلۀ اسلحه به قتل رسیده است. حدود ده سال بعد، متهم به قتل اقرار کرده است و پس از صدور حکم قصاص از سوی دادگاه، ما اولیای دم مقتول با متهم مصالحه کرده و رضایت داده ایم. اکنون پس از گذشت قریب به 25 سال از حادثۀ قتل به دلایلی برای ما اولیای دم و بسیاری از اهالی محل، ثابت گردیده که متهم مورد نظر، معاون و یا دیده بان در قتل بوده و قاتل واقعی پدرمان شخص دیگری است که از یک سو چنانچه ما اولیای دم جهت احقاق حق خود اگر بخواهیم علیه قاتل واقعی شکایت کنیم به احتمال قوی جانمان به خطر خواهد افتاد و قاتل واقعی یا بستگانش دست به جنایت دیگری خواهند زد و از سوی دیگر چنانچه قاتل واقعی بدون محاکمه و مجازات شرعی و قانونی رها شود هم باعث اخلال در نظم جامعه یا خوف و بیم تجرّی مرتکب قتل دیگران خواهد بود و هم موجب تضییع حق ما

اولیای دم خواهد شد؛ لذا با توجه به عرایض فوق الذکر از نظر شرعی تکلیف ما در مقابل جنایت انجام شده توسط قاتل واقعی چیست؟

جواب: هر تکلیف موقوف به داشتن قدرت و نبودن خطر است و در فرض سؤال که اقدام برای پی گیری قتل، خطر قابل توجه دارد تکلیف ساقط است.

«سؤال 4066» شخصی زن حامله با بچۀ 9 ماهه را به قتل رسانده و طفل او هم سقط شده است؛ آیا قاتل دیه بدهکار است و یا باید قصاص شود؟

جواب: اگر قتل، خطای محض باشد عاقلۀ قاتل باید دیۀ مادر و طفل را بپردازند و چنانچه شبه عمد باشد خود قاتل دیۀ آنها را بدهکار است و در صورتی که قتل عمدی باشد قصاص قاتل به خاطر بچه محل اشکال بوده و لکن قاتل دیه او را بدهکار است و قصاص او به خاطر زن بودن هم متوقف بر این است که مابه التفاوت زن و مرد را به قاتل که مرد است بدهند و در تعیین خصوصیات لازم است به محاکم قضایی مراجعه شود.

«سؤال 4067» اگر ضارب، ضربه ای به کسی بزند و در چند جای بدن شکستگی پدید آید و سپس موجب مرگ مغزی شود، آیا یک دیۀ (کامل) بدهکار است یا دیۀ چند عضو؟