استنتاآت مسائل ضمان صفحه 160

آن به عهدۀ خود اوست.

مسألۀ 392: کسی که برای وصول مطالباتی که از دیگران به عناوین قرض یا خرید اجناس دارد، متحمل مخارجی شود و غیر از آن راه دیگری برای رسیدن به طلب خود نداشته باشد، آیا بدهکاران (قرض گیرنده یا غیره) ضامن آن مخارج هستند؟

جواب: اگر خسارات وارده مستند به فریب دادن و اضرار بدهکاران نباشد، ضامن نیستند.

ضمان در تعدّیات قضات

مسألۀ 393: اگر قاضی تحت تأثیر یکی از رؤسای قوۀ قضائیه یا رؤسای مافوق خود قرار گرفته و حکم غیر عادلانه ای علیه متهم صادر کند و متهم

را متضرر نماید، آیا ضمان آن به عهدۀ قاضی است یا کسی که وی را مقهور نموده؟

جواب: عبارت سؤال خالی از ابهام نیست، و به طور کلی اگر قاضی شرع جامع الشرائط، طبق نظر خود حکمی صادر کند، خسارات مستند به اشتباه او از بیت المال جبران می شود و چنین قاضی مقهور و مرعوب کسی واقع نمی شود، و نیز اگر فقیه جامع الشرائط به جهت اقتضای ضرورت، غیر مجتهد را