مجموعه استفتائات مطابق فتاوای حضرت آیت اللّه لعظمی دوزدوزانی تبریزی مدظلّه العالی صفحه 251

ص: 258

رجوع در خلع

سؤال 1107) چندی پیش به طلاق خلع از همسرم جدا شدم. ولی یک روز پس از طلاق اظهار داشت که هنگام طلاق در عادت ماهیانه بوده و دو ساعت پس از دفترخانه فهمیده، در روزهای بعد هم مدام دم از پشیمانی و برگشت می زد تا اینکه سه هفته پس از طلاق به منزل آمد و مدام اظهار پشیمانی و قصد رجوع می نمود. در مدتی که در منزل بود، با توجه به این-که طلاق را باطل و هنوز خود را زن من می دانست، نیز عده اش تمام نشده، آمیزش کردیم و این عمل چندین مرتبه دیگر نیز انجام شد. پس از این جریانات شرط گذاشت که اگر می خواهی قانونی شود، باید حق طلاق و... را به من بدهی فکر می کردم با صحبت می توانم او را راضی کنم. تا این که بعد از حدود شش ماه از این ارتباطات، ارتباط خود را قطع کرد. آیا از لحاظ شرعی زن من است؟ اگر بخواهد شوهر کند، حکم چیست؟ چنان چه اظهار ایشان مبنی بر عادت بودن در زمان جاری شدن طلاق دروغ باشد (که احتمال آن می رود) آیا به این که ایشان در زمان عده بازگشته و حتی آمیزش کرده ایم، آیا رجوع محسوب می شود و شرعا هنوز زن من است؟

جواب: اگر واقعاً راست می گفته و از گفته او برای شما اطمینان حاصل شده که هنگام طلاق پاک نبوده، همسرتان بوده، عمل شما حرام نبوده؛ در غیر این صورت رابطه شما مشروع نبوده است مگر این که زن به مهر یا مال دیگری که در مقابل طلاق به شما بذل کرده بود رجوع کند و شما به عقد خود رجوع نمائید.

عده طلاق یا عقد؟

سؤال 1108) مردی زنی را به طلاق خلعی دوم مطلقه نموده اما پیش از انقضای عده، زن از بذل خود رجوع می کند اما زوج می گوید: رجوع می کنم به شرط این که تو را صیغه کنم و همین گونه هم عمل می شود اما باز اختلاف شروع شده و آن ها بر بذل مدت توافق می کنند و احتیاطا طلاق هم جاری می شود. حالا آیا زن باید عده ی طلاق را نگه دارد یا عده ی عقد موقت را؟ و آیا می توانند دوباره صیغه شوند یا این که محلل لازم است؟