مجموعه استفتائات مطابق فتاوای حضرت آیت اللّه لعظمی دوزدوزانی تبریزی مدظلّه العالی صفحه 291

ص: 298

ج) در مواردی نظیر شکستگی ستون فقرات که دیه ی کامله دارد طبق فتوای فقها اگر این شکستگی به گونه ای معالجه شود که اثری از جنایت باقی نماند، جانی باید یکصد دینار بپردازد. در این گونه موارد فعلیت درمان و اصلاح ملاک است یا قابلیت آن؟ به این معنی که اگر فعلیت ملاک باشد، از ابتدا دیه¬ی کامل بر عهده ی جانی قرار می گیرد و جانی یا موظف به پرداخت تمام دیه می باشد که پس از اصلاح و خوب شدن نهصد دینار به او پس داده می شود یا منتظر می ماند که پس از معالجه دیه¬ی مقرر صد دینار را بپردازد اگر چه ذمه اش به کل دیه مشغول است ولی اگر قابلیت درمان ملاک باشد از ابتدا ذمه ی جانی به یکصد دینار مشغول می شود؟

جواب: ظاهر روایات این است که بر جانی مقدار متیقن لازم است (مثل یکصد دینار) و پس از سپری شدن مدتی اگر خوب شد، حقی ندارد وگرنه دیه معیّن باید بپردازد.

ادعای اعسار

سؤال 1272) بر اساس دستور شارع مقدس مهلت پرداخت دیه در قتل و جراحات شبه عمد مانند جراحات یا تلفات ناشی از تصادف رانندگی دو سال است. آیا تقاضای اعسار جانی پیش از انقضای مهلت مقرر مسموع می باشد؟

جواب: کمی مانده به پایان مهلتِ ادا که باید دیه را آماده کند اگر نداشت ادعای اعسار می کند و رسیدگی می شود.

دیه بهایی

سؤال 1273) چنان چه مقتول از فرقه ضاله ی بهائیت باشد، آیا دیه دارد؟

جواب: چنین شخصی دیه ندارد.

اخذ دیه برای صغار

سؤال 1274) چنانچه مقتول ورثه ی صغیر داشته باشد، آیا همواره اخذ دیه از سوی اولیای صغار به حال صغار اصلح است یا این که حسب موردی می توان جانی را عفو و یا از وی مطالبه ی قصاص کرد؟