مجموعه استفتائات مطابق فتاوای حضرت آیت اللّه لعظمی دوزدوزانی تبریزی مدظلّه العالی صفحه 91

ص: 98

تصمیم گرفته خمس اموالش را پرداخت کند، چگونه باید اموالش را محاسبه کند و چه سالی را مبنا قرار دهد ؟

جواب: اگر موجودی هر سال را بداند یا بتواند به دست آورد، به همان مقدار تخمیس می کند وگرنه فعلاً اضافه تمام سال ها را حساب می کند. اگر در بعضی از سال ها سرمایه کم شده باشد، باید مصالحه کرد.

سؤال 372) کسی مالش تخمیس شده ولی حاکم شرع یا وکیلش به مقداری با او مصالحه یا دستگردان کرده و به مالک پس داده است، آیا ذمه اش بریء می شود؟

جواب: اگر هنگام مصالحه قادر به پرداخت تمام خمس بوده، ولو قسطی، مصالحه یا دستگردان صحیح نیست. باید مقدار باقی مانده را پرداخت کند و مقدار واقعی خمس را ادا نماید. اگر امکان پرداخت نداشته باشد یعنی فقیر باشد، دستگردان مانعی ندارد.

تخفیف

سؤال 373) کسانی که حقوق شرعی پرداخت می¬کنند، گاهی درخواست تخفیف و ارفاق می نمایند، آیا اجازه می فرمایید مخصوصاً افرادی که اگر به آن ها تخفیف داده نشود از پرداخت حقوق منصرف می شوند، مقداری تخفیف داده و به مقدار کم مصالحه کرد؟

جواب: در مواردی که وجوهات یقینا ً واجب شده، به هیچ وجه اجازه نمی دهیم و جایز نیست که به کم مصالحه کرد. عدم پرداخت حقوق واجب توسط بعضی افراد مجوز تخفیف و مصالحه به کم نمی شود، بلی مصالحه از طرف مجتهد جامع الشرایط یا وکیل مجتهد در صورتی جایز است که تعلق وجوهات یا مقدار آن مشکوک باشد.

سؤال 374) در فرض سؤال قبلی آیا تقسیط را جایز می دانید؟

جواب: تقسیط با اخذ مدرک اشکالی ندارد.

دستگردان

سؤال 375) فردی مبلغی را به جهت خمس می¬خواهد پرداخت کند اما می داند که اگر پرداخت شود دیگر نمی تواند با بقیه ی موجودی تجارت کند، در این صورت باید چه کار کند؟

جواب: با حاکم شرع دستگردان کند و یا اجازه بگیرد تا هر وقت ممکن بود، پرداخت نماید.

سؤال 376) حداکثر زمان دستگردان چقدر است؟

جواب: با نظر حاکم شرع تعیین می شود.

سؤال 377) کسی که مجتهد یا نماینده ی حاکم شرع نیست و غنی می باشد، آیا می تواند صرفاً به عنوان سید بودن در مواردی که پیش می آید، با فقرا دستگردان و امهال کند؟