استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 2

ص:23

فردی و اجتماعی، حقوق جزایی و مقرّرات آن هاست که بیش تر بخش ها و مسائل فقه اسلامی مربوط به همین قسمت است.

از دیگر سو، قوانین و مقرّرات حقوقی جامعه اسلامی باید یا مستقیم از فقه گرفته شود و یا در چارچوب موازین و مبانی فقهی و شرعی تهیه گردد. علاوه بر این در اصل 167 قانون اساسی آمده است: «قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدّونه بیابد و اگر نیابد، با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر حکم قضیه را صادر نماید...».

بر این اساس، می توان به رابطه تنگاتنگ فقه و حقوق از یک سو، و فقه و قضا از سوی دیگر پی برد.

کتابی که پیش رو دارید گزیده ای از مجموعه پرسش هایی است که در زمینۀ مسائل حقوقی، جزایی و قضایی از سوی مؤسسه حقوقی وکلای بین الملل، مرکز تحقیقات قوه قضاییه و جمعی از وکلا و حقوقدانان و همچنین قضّات در سال های اخیر مطرح شده است و مرجع عالی قدر و فقیه مجاهد حضرت آیت الله العظمی روحانی (مدّظلّه العالی) با دقّت نظر و اهتمام ویژه، به رغم اشتغالات فراوان علمی و دیدارهای روزانۀ مردمی، خود به آن ها پاسخ داده اند.

این مجموعه بیش از ششصد استفتاء را شامل می شود که در چهار فصل گنجانده شده است. فصل اول آن عهده دار مباحث حقوقی، نظیر: وقف، خریدوفروش، اجاره و... است. در فصل دوم به مباحث جزایی پیرامون حدود، قصاص، دیات و تعزیرات پرداخته شده است. فصل سوم را پرسش های مشترک جزایی و حقوقی به خود اختصاص داده و در نهایت، مسائل متفرّقه و گوناگونی چون قرعه، تکدّی گری، دفاع در برابر متجاوز و... در فصل چهارم قرار گرفته است.

در تقسیم مباحث نیز سعی شده تا حدّ امکان از ترتیبات معین و خاص قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی استفاده شود و مباحث قضایی با احکام خاص شرعی خلط نگردد.