استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 247

ص:268

ج: باسمه جلت اسمائه

حاکم حق عفو ندارد و روایات متعدّدی بر این معنی دلالت دارد و اصحاب هم به همین امر فتوا داده اند.

شرایط لازم برای اولیای دم

444: در صورت وقوع قتل در هر یک از موارد ذیل، تکلیف چیست؟

الف: هنگامی که اولیای دم همگی صغیر باشند.

ج: باسمه جلت اسمائه

صغیر تا بالغ نشده نمی تواند قصاص کند یا دیه بگیرد و یا عفو کند. ولیّ او چنان چه مصلحت صغیر اقتضا کند می تواند اخذ دیه کند، یا مصالحه با قاتل در گرفتن چیزی ولو کم تر از مقدار دیه نماید.

ب: مقتول، مسلمان اما ولی دم وی کافر باشد.

ج: باسمه جلت اسمائه

در صورتی که ولیّ مقتول، کافر ذمّی باشد، اسلام به او پیشنهاد می شود اگر اسلام آورد، او ولیّ مقتول است، مانند بقیه اولیا، حق قصاص، اخذ دیه، عفو قاتل را دارد؛ و اگر اسلام نیاورد، ولیّ او حاکم شرع است و می تواند قصاص کند یا دیه بگیرد و در بیت المال قرار دهد، ولی حق عفو ندارد.

ج: به هنگام دستگیری قاتل، ارتباط با اولیای دم ممکن نیست، ولی در آینده امکان دسترسی به آنان وجود دارد.

ج: باسمه جلت اسمائه

چنان چه دسترسی به اولیای دم در وقت دستگیری قاتل نباشد و احتمال فرار قاتل نرود، باید صبر کند تا به اولیا دسترسی پیدا شود. در صورت احتمال فرار، او را حبس می کنند تا موقع دسترسی به اولیای دم.