استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 260

ص:281

ج: باسمه جلت اسمائه

چون میزان در ثبوت لوث برای حاکم به صدق مدّعی حصول ظن است نوعاً، بنابراین، اگر اولیای دم مدّعی باشند که یک نفر غیر معین از این چهار نفر قاتل است، تردیدی نیست که لوث ثابت می شود که یکی از این چهار نفر قاتل است و چون معلوم نیست، قسامه متوجه هر چهار نفر می شود و دیه ثابت می شود بر هر چهار نفر؛ پس، هر کدام ربع دیه را باید بپردازند. و اگر اولیای دم مدّعی هستند که یکی معین قاتل است، چنان چه قاضی به همان عقیده خود باقی باشد، ادّعای اولیا بی اثر است و میزان ظن قاضی است، پس قسامه متوجه همان چهار نفر است و دیه را نیز آن چهار نفر بالسویه باید بپردازند؛ و در این فرض، اگر اولیا ادّعای اطمینان می کنند که قاتل یک نفر معین است، نمی توانند آن سه قسمت از دیه را که آن سه نفرمی پردازند، بگیرند؛ وطبق قاعده آن سه قسمت متعلّق به امام است. والله العالم.

قسامه با وجود ادّعای نابالغ بودن قاتل در زمان قتل

474: قتلی اتفاق افتاده است و قاتل ادعا می کند که در زمان ارتکاب قتل نابالغ بوده است و قصاص منتفی است، ولی شواهد و قرائن نشانگر آن است که در حال قتل بالغ بوده است، لطفاً بفرمایید:

الف: آیا خصوصیات قاتل نظیر بالغ و عاقل بودن او در زمان قتل، در مواردی که لوث و قرائن بر وجود آن ها دلالت دارد، با قسامه قابل اثبات است؟

ج: باسمه جلت اسمائه

در صورت ادّعای طفل که حین وقوع قتل بالغ نبوده؛ اگر ممکن است با ملاحظه تحقق انبات، حکم به بلوغ می شود؛ و اگر ممکن نیست یا طفل ادّعا کند با دارو نبات شعر محقق شده است، قول طفل قطع نظر از استصحاب حجت است؛ از باب قبول دعوای چیزی که لا یعلم إلا من قبل المدّعی، بنابراین، نوبت به قسامه نمی رسد؛ و بر فرض قسامه، اول قسامه حق مدّعی است و قسامه او مقدّم است؛ و اگر