استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 265

ص:286

ج: باسمه جلت اسمائه

زنی که با خوراندن دارو شوهرش را به حالت عنین درآورده است؛ اولاً دیۀ عنین نمودن بر او ثابت است و آن یک دیۀ کامل است که ظاهر بعضی روایات است، یا دو ثلث دیه که فقها فرموده اند. ثانیاً آن چه از روایات استفاده می شود، این است که عنین شدن، اگر مستند به زوجه باشد، موجب خیار فسخ نمی شود. ثالثاً عنین شدن اگر دائمی نباشد و برای مدت خاصی باشد موجب خیار فسخ نمی شود و بر فرض صحت طلاق در فرض عدم دخول نصف مهر و در فرض دخول (که خلف فرض صحّت طلاق و فسخ است) تمام مهر و اما مخارج ازدواج مجددی که شوهرش کرده است، بر عهدۀ او نیست.

امتناع ولی دم از گرفتن دیه در صورت تبدیل قصاص به دیه با فرار قاتل

478: هرگاه قاتل پس از ارتکاب قتل متواری گردد و طبق قرائن و شواهد، امکان دسترسی به او نباشد، و قاضی طبق روایت ابوبصیر و ماده 313 قانون مجازات اسلامی، قصاص را تبدیل به دیه نماید، بفرمایید:

الف: آیا ولی دم می تواند از گرفتن دیه امتناع نماید و هم چنان منتظر بماند تا روزی قاتل دستگیر شود، یا آن که قصاص به طور قهری به دیه تبدیل می شود؟

ج: باسمه جلت اسمائه

قاتلی که بعد از قتل فرار کرده است و به حسب ظاهر امکان دسترسی به او نیست، حکم الله به دیه مبدّل می شود؛ اگر مال دارد، از مال خودش برداشته می شود، وگرنه از اقرب فالاقرب. و اگر از اقرب نشود گرفته شود «اداه الامام علیه السلام» و ظاهر این روایت و روایت حریز مبدل شدن قصاص به دیه است و قصاص مرتفع است.

ب: هر گاه ولی دم که ناامید از دستگیری قاتل است، دیه را بگیرد؛ ولی بعداً قاتل (که به ظاهر دسترسی به او ممکن نبوده) دستگیر گردد، آیا می تواند دیه را برگرداند و مطالبه قصاص نماید؟