استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 292

ص:313

خودداری از پرداخت تفاضل دیه

516: در موارد لزوم پرداخت فاضل دیه، چنان چه اولیای دم خواهان قصاص باشند و با وجود تمکن مالی، از پرداخت فاضل دیه خودداری کنند و باعث تأخیر اجرای حکم قصاص شوند، بفرمایید:

الف: آیا حاکم شرع می تواند ولی دم را به پرداخت فاضل دیه اجبار کند؟

ج: باسمه جلت اسمائه

قصاص حق اولیای دم است، همان گونه که می توانند عفو کنند، می توانند تأخیر بیندازند. ولی چنان چه بخواهند قصاص نمایند، اول باید فاضل دیه را بپردازند بعد قصاص نمایند. بنابراین وجهی بر لزوم پرداخت فاضل دیه نیست مگر در صورت بناء بر قصاص.

ب: در این فرض تبدیل قصاص به دیه چه حکمی دارد؟

ج: باسمه جلت اسمائه

جایز نیست.

ج: اگر تبدیل قصاص به دیه جایز باشد، آیا رضایت یا عدم رضایت جانی در این امر تأثیری دارد؟

ج: باسمه جلت اسمائه

چنان چه اولیای دم بخواهند دیه بگیرند، رضایت جانی و عدم رضایت او تأثیر ندارد. زیرا در این موارد اولیای دم مخیرند بین قصاص و پرداخت فاضل دیه و بین اخذ دیه. والله العالم.

تقسیم دیه بین اولیای دم دو مقتول مردّد

517: در مواردی که قاتل معین است اما مقتول (مستحق دیه) بین دو نفر مردد می باشد، بفرمایید: نحوۀ پرداخت دیه به اولیای دم چگونه است؟

ج: باسمه جلت اسمائه

چنان چه هیچ کس ادّعا ندارد و بینه مثبت یکی از آنها نیز نباشد، به مقتضای قاعده عدل و انصاف، دیه تقسیم می شود بین اولیای دم آن دو نفر. والله العالم.