استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 57

ص:78

حق استرداد و حبس مبیع توسط بایع در صورت عدم پرداخت ثمن یا تأخیر پرداخت

99: زید یکی از اموال خود را که در دست عمرو بوده به وی فروخته، در صورتی که مشتری حاضر به پرداخت ثمن نباشد یا آن را به تأخیر اندازد، آیا بایع در صور ذیل حق استرداد و حبس مبیع را دارد؟

الف: مال مزبور عدواناً در دست عمرو بوده؛

ب: مال مزبور به عنوان عاریه یا ودیعه و امثال آن در دست وی بوده؛

ج: مال مزبور را به عنوان اینکه برایش بفروشد در دست داشته ولی موفق به فروش نشده و سپس آن را از زید خریده؛

د: مال مزبور را در وقت بیع برای مشاهده و بررسی کیفیت آن گرفته است.

ج: باسمه جلت اسمائه

در جمیع صور چهارگانه بایع خیار تأخیر دارد، می تواند فسخ معامله را بنماید و بعد از فسخ، مبیع مال او است و هرکاری می تواند با آن انجام دهد.

حق فسخ مطلق با توجه به مادۀ 385 قانون مدنی

100: ماده 385 قانون مدنی که از فقه امامیه اتخاذ شده است مقرر می دارد: «اگر مبیع از قبیل خانه یا فرش باشد که تجزیه آن بدون ضرر ممکن نمی شود و به شرط بودن مقدار معین فروخته شده ولی در حین تسلیم، کمتر یا بیشتر درآید؛ در صورت اول مشتری و در صورت دوم بایع حق فسخ خواهد داشت.» پرسش این است که: حق فسخ مزبور به طور مطلق است، خواه کمی و زیادی عرفاً قابل مسامحه باشد و خواه نباشد یا تنها در صورتی است که از نظر عرف قابل مسامحه نباشد؟

ج: باسمه جلت اسمائه

مطلقاً خیار تخلّف شرط دارد.