استفتائات قضایی : مجموعه پرسش و پاسخ های حقوقی و جزایی از حضرت آیت الله العظمی سید محمّد صادق روحانی (مدّظلّه العالی) صفحه 99

ص:120

مطالبه بدهی بخشیده شده

186: طبق فتوای شما، بخشش به غیر ذی رحم جائز است، پس می توان بدهی مشتری را که در ذهنم او را بخشیده ام، طلب نمایم؟

ج: باسمه جلت اسمائه

هبه و بخشش به غیر ذی رحم عقد جائز است، مادامی که آنچه بخشیده شده است تلف نشده باشد و باقی باشد. بخشیدن بدهی موجب برائت ذمه مشتری می شود و آن در حکم تلف است، دیگر قابل برگشت نیست.

لازم شدن هبه مشروط در صورت موت یکی از طرفین قبل از تحقق شرط

187: در هبه مشروطه، هرگاه قبل از تحقق شرط، یکی از طرفین از دنیا برود، آیا هبه لازم گردیده و استرداد عین موهوبه، یا مثل و یا قیمت آن جایز نیست؟

ج: باسمه جلت اسمائه

موت واهب یا متّهب قبل از تحقق شرط موجب لزوم هبه می شود.

هبه مشروط به عدم فروش آن

188: زید ملکی را به فرزندش هبه می کند، مشروط به اینکه آن را نفروشد.

الف: این شرط تا چه زمانی معتبر است؟ آیا دامنگیر ورثه موهوب له هم می شود؛ یعنی آنها نیز، نسل بعد از نسل حق فروش آن را ندارند؟

ج: باسمه جلت اسمائه

اگر شرط کند حق فروش نداشته باشد شرطی فاسد است، چون خلاف کتاب وسنت است و اگر شرط کند که عملاً نفروشد؛ اولاً اگر خود او بفروشد معامله اش صحیح است، فقط خلاف شرع تکلیفی انجام داده است و ثانیاً ظاهر آن است مراد شخص موهوب است.

ب: آیا واهب می تواند بدون اعمال خیار معامله دوم را بدلیل اینکه بدون اجازه او صورت گرفته بهم بزند؟

ج: باسمه جلت اسمائه

خیر، نمی تواند.