توضیح المسائل آیت الله محمد رضا نکونام صفحه 563

*********

4 ـ با نبودن حاكم شرع و نماينده‌ي او، افراد مؤمن و عادل و آگاه عهده‌دار آن مي‌باشند.

م « 192 » ولايت پدر و جد پدري بر ديوانه و سفيه در صورتي است كه ديوانگي و سفاهت آنان قبل از بلوغ حاصل شده باشد؛ پس اگر پس از بلوغ عارض شود، ولايت آنان با حاكم شرع است.

م « 193 » ولايت پدر و جد پدري قابل انتقال به ديگري نيست، ولي آنان در صورت وجود مصلحت مي‌توانند ديگري را وكيل خود نمايند.

م « 194 » در ولايت و سرپرستي پدر و جد پدري، عدالت آنان شرط نيست، ولي هرگاه براي حاكم شرع ثابت شود كه سرپرستي آنان به ضرر كودك يا سفيه يا ديوانه مي‌باشد، بايد آنان را از تصرف در اموال كودك يا سفيه يا ديوانه منع كند و شخص ديگري را كه امين باشد منصوب نمايد.

م « 195 » ولايت پدر و جد پدري بر كودك پس از بالغ شدن و رشد او، خودبه‌خود از بين مي‌رود، ولي فرزند بايد پس از بلوغ نيز از پدر و مادر خود ـ بجز در مواردي كه استثنا شده است ـ به قدر امكان اطاعت كند؛ به‌ويژه، اگر مخالفت، موجب اذيت و آزار آنان گردد.

چهارم ـ مفلس

«مُفلِس»؛ كسي است كه ورشكست شده و بده‌كاري او بيش از سرمايه‌ي موجود باشد و بستان‌كاران از حاكم شرع خواسته باشند كه جلوي او را از دست بردن در دارايي‌هايش بگيرد.

م « 196 » مفلِس پس از حكم به حجر، حق تصرّف در اموال خود را ندارد، ولي تصرفات غير مالي شخص ورشكسته اشكال ندارد و همه‌ي عقدهاي او با اجازه‌ي وليّ درست است و نيز مي‌تواند در جاري ساختن صيغه‌ي عقد، وكيل ديگري شود.