توضیح المسائل آیت الله محمد رضا نکونام صفحه 628

*********

م « 476 » همه‌ي مردم در بهره‌بردن و استفاده از مشتركات يكسان هستند؛ ولي هر كه زودتر شروع به بهره‌برداري (حيازت) نمايد، حق تقدم دارد. همچنين است در اموري كه قابل تملك است، مانند صيد ماهي كه هر كس به صيد آن اقدام كند مالك آن مي‌گردد. البته، دولت صالح اسلامي حق دارد به خاطر مصالح كشور و مردم، بهره‌برداري از برخي مشتركات را به‌طور موقت يا براي هميشه به خود يا برخي از اشخاص اختصاص دهد.

مجهول المالك

«مجهول المالك» به مالي مي‌گويند كه صاحب آن مشخص نيست.

م « 477 » زمين‌هايي كه متروك شده است، اما به گونه‌اي نيست كه از آن اعراض شده باشد و بدون مالك به حساب آيد، بلكه مالك آن مشخص يا موجود است، ولي شناخته شده نيست، مانند ساير اموالي است كه صاحب دارند و تصرف در آن بايد به نظر مجتهد صاحب شرايط باشد.

م « 478 » اگر حيواني مانند مرغ، وارد خانه‌اي شود و صاحب آن شناخته شده نباشد، حكم لقطه را ندارد، بلكه «مجهول المالك» است كه بايد براي پيدا كردن صاحب آن جست‌وجو شود وچنانچه از يافتن وي نااميد گردد، حيوان يا بهاي آن را با اجازه‌ي حاكم شرع صدقه دهد. همچنين است اگر كبوتر بومي وارد منزل انسان شود؛ خواه بال كبوتر بريده شده باشد يا خير، و انسان نداند صاحب دارد يا خير، مي‌تواند آن را به قصد تملك براي خود بردارد، و اگر بداند صاحب دارد، بايد آن را به صاحبش برگرداند، و چنانچه صاحب آن را نمي‌شناسد و از پيدا كردن او مأيوس است، بايد آن را صدقه دهد.