توضیح المسائل آیت الله محمد رضا نکونام صفحه 685

*********

خواسته‌ي او انجام گرفته، هزينه‌ي آن بر عهده‌ي اوست و از درآمد معدن كم مي‌شود.

م « 654 » نياز نيست همه‌ي معدن از يك جنس باشد يا در يك‌جا يا در يك مدّتِ بدون فاصله و ادامه‌دار برداشت شود، بلكه اگر انواع گوناگون داشته باشد يا چند معدن در چند مكان يا در مدت‌هاي جداگانه برداشت شود و پس از كم كردن اندازه‌ي هزينه‌ي آن‌ها با هم به نصاب برسد، خمسِ آن واجب مي‌شود.

م « 655 » اگر حكومت اسلامي معدني را برداشت كند، خمس به آن تعلق نمي‌گيرد و بايد در هزينه‌هاي شايسته به‌كار برده شود.

م « 656 » اجير گرفتن براي بيرون آوردن معدن جايز است و اجاره كننده، مالك معدن مي‌شود و اجير جز مزد حقي ندارد.

م « 657 » چنانچه كسي براي شيوه‌ي ويژه‌اي كار در معدن اجير گردد و هزينه‌ي بيرون آوردن و سود براي اجير گيرنده باشد و مالك نيز صاحب حقّ ويژه‌اي باشد، اجير نمي‌تواند قصد تملك آن را كند و چنين تصرفي غصب شمرده مي‌شود.

م « 658 » اگر كافر معدني را در كشورهاي اسلامي به دست آورد يا برداشت كند، مالك آن نمي‌شود، ولي مي‌تواند از راه كار يا سرپرستي در بيرون آوردن معدن، مزد كوشش خود را دريافت كند.

ج ـ گنج

م « 659 » گنج، مالي است كه زير زمين يا درون درخت يا كوه يا ديواري پنهان شده باشد و كسي آن را بيابد و به‌اندازه‌اي ارزش داشته باشد كه به آن گنج بگويند.

م « 660 » اگر در زميني كه ملك كسي نيست گنجي يافت شود و مالك آن گنج به هيچ‌رو شناخته نشود، گنج براي خود يابنده است و بايد خمس آن را بدهد؛ هرچند غير از طلا و نقره باشد.