کتابخانه بالقرآن

رساله توضیح المسائل مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی آقای حاج وحید خراسانی (مدظلّه) صفحه 793

صفحه 793

مسأله 106

منوب عنه باید مسلمان باشد، بنا بر این نیابت از کافر صحیح نیست، پس اگر کافر مستطیعی بمیرد و وارث او مسلمان باشد نایب گرفتن از او صحیح نیست و همچنین نایب گرفتن از طرف ناصبی یعنی کسی که اظهار دشمنی با ائمه طاهرین عَلَیْهمُالسَّلَام و صدیقه طاهره علیهالسلام می نماید صحیح نیست، ولی فرزند مؤمن او می تواند از طرف او نایب شود و همچنین کسی که ناصبی از اهل او شمرده می شود می تواند حج به جا آورد و ثوابش را به او هدیه کند، که موجب تخفیف عذاب از او می شود.

مسأله 107

نیابت از شخص زنده در حج مستحبی مانعی ندارد چه نیابت تبرّعی و مَجّانی باشد و یا به اجاره و همچنین در حج واجب، ولی به شرط این که خود منوب عنه به تفصیلی که در مسأله (60) گذشت نتواند اعمال را به جا آورد و نیابت از شخص زنده در غیر این دو مورد

مسأله 108

نیابت امری قصدیست که تحقّق پیدا نمی کند مگر این که عمل از طرف دیگری به جا آورده شود و در صحّت نیابت تعیین منوب عنه به نحوی معتبر است، ولی ذکر نام او شرط صحّت نیست، اگر چه ذکر آن به هنگام انجام اعمال و در تمام مواقف مستحب است.

مسأله 109

همچنان که نیابت به صورت تبرّعی بدون عوض و به صورت اجاره صحیح است، به صورت جعاله و شرط در ضمن عقد و مانند اینها صحیح است.

مسأله 110

نیابت استیجاری شخصی که در به جا نیاوردن بعض اعمال یا در به جا نیاوردن بعض اعمال به طور کامل معذور است، جایز نیست، بلکه اگر چنین شخصی به صورت تبرّع بدون عوض به نیابت دیگری حج نماید، اکتفا به عمل او مشکل است؛ ولی اگر از شهر منوب عنه یا میقات، در وسعت وقت کسی را که متمکّن از انجام تمام اعمال و به طور کامل می باشد، نایب بگیرند و بعد عجز از بعض اعمال یا انجام آن به طور کامل به جهت تنگی وقت یا غیر آن پیش آید، نیابت او صحیح است و حج از ذمّه منوب عنه ساقط می شود، به شرط آن که عجز او از عملی نباشد که مبطل حج عاجز نیز باشد، مثل عجز از وقوف در عرفات و مشعر، بنا بر این مثلاً نایب گرفتن عاجز از وقوف واجب در مشعر بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب از روز قربانی جایز نیست، ولی اگر بعد از نیابت عجز از آن وقوف پیدا شود، مانعی ندارد و نیابت شخصی که به واسطه عذر یا بدون عذر مرتکب محرّمات احرام مانند زیر سایه رفتن می شود، مانعی ندارد و همچنین نیابت زن و مانند او از کسانی که کوچ کردن از مشعر پیش از طلوع فجر و رمی در شب برای آنها جایز است، مانعی ندارد، چه از طرف مرد نایب باشند یا از طرف زن.