کتابخانه بالقرآن

رساله توضیح المسائل مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی آقای حاج وحید خراسانی (مدظلّه) صفحه 794

صفحه 794

مسأله 111

اگر نایب پیش از احرام بستن بمیرد، ذمّه منوب عنه بریء نمی شود، پس واجب است دو مرتبه نایب گرفتن از او در آنچه که نایب گرفتن در آن واجب است و اگر پس از احرام

بمیرد، چنانچه نایب اجیر باشد وجوب حج از او ساقط می شود اگر چه مردنش قبل از دخول حرم باشد و چنانچه نیابت او تبرّعی و بدون اجرت باشد، بنا بر احتیاط واجب، وجوب از منوب عنه ساقط نمی شود و در آنچه گذشت فرقی بین حجه الاسلام و غیر آن نیست.

مسأله 112

هرگاه اجیر بعد از احرام بمیرد، چنانچه بر فارع نمودن ذمه منوب عنه از حج اجیر شده باشد، مستحق تمام اجرت می شود و چنانچه بر انجام اعمال اجیر شده باشد، به نسبت آنچه انجام داده است، از اجرت استحقاق دارد در صورتی که اجرت بر اعمال، به نحو توزیع ملاحظه شده باشد و اگر پیش از احرام و پس از انجام بعضی از مُقَدَّمات حج بمیرد و انجام مُقَدَّمات نیز داخل در مورد اجاره باشد و اجرت به نحو توزیع بر مقدمات و اعمال ملاحظه شده باشد، به نسبت آنچه انجام داده استحقاق دارد و اگر به نحو توزیع ملاحظه نشده باشد، بلکه اجرت بر انجام مجموع اعمال باشد مستحق چیزی از اجرت نیست.

مسأله 113

هرگاه شخصی را برای حج از بلد منوب عنه اجاره کنند و راه را معین نکنند، اجیر مخیر است هر راهی را که بخواهد انتخاب کند و اگر معین کنند باید از همان راه برود و چنانچه از راه دیگری برود و حج را به جا آورد، اگر رفتن از راه معین شده به عنوان شرط اجاره باشد نه یکی از اجزاء عمل مورد اجاره، اجیر مستحق تمام اجرت است و مستأجر یعنی کسی که او را اجاره کرده حق فسخ اجاره را دارد و چنانچه فسخ نماید، بنا بر مشهور فقها (اعلی اللّه مقامهم) اجیر مستحق اجره المثل اجرت متعارف عمل می شود، ولی احتیاط واجب اینست که در زیادی اجره المثل بر اجرت تعیین شده با یکدیگر مصالحه کنند و اگر رفتن از آن راه به عنوان یکی از اجزاء عمل مورد اجاره باشد، باز هم مستأجر حق فسخ دارد

و چنانچه فسخ نماید اجیر مستحق اجرت تعیین شده نخواهد بود و نیز هیچ اجرتی را بابت راهی که طی کرده مستحق نمی شود، ولی نسبت به بقیه اعمالی که به جا آورده است همان طور که گذشت بنا بر احتیاط واجب با یکدیگر مصالحه کنند و چنانچه فسخ ننماید، به مقدار آنچه انجام داده است از اجرت تعیین شده استحقاق دارد و به مقداری که مخالفت کرده، از اجرت مذکور ساقط می باشد.

مسأله 114

هرگاه شخصی خود را اجیر نماید که حج کسی را خودش در سال معینی به جا آورد، اجاره دادن خودش را در همان سال برای حج شخص دیگری صحیح نیست، ولی چنانچه از طرف دو نفر برای انجام حج در دو سال اجیر شود و یا یکی از دو اجاره یا هر دو مقید به مباشرت اجیر نباشد، هر دو اجاره صحیح است.