رساله توضیح المسائل مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی آقای حاج سید محمد صادق روحانی (مدظلّه) صفحه 230

مسأله 1684 کسی که به واسطه مسافرت یا مرض روزه نمی گیرد، نمی تواندزن روزه دار خود را مجبور به جماع کند. ولی اگر او را مجبور نماید، کفاره بر اوواجب نیست.

مسأله 1685 انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند ، ولی لازم نیست فورا آن را انجام دهد.

مسأله 1686 اگر کفاره بر انسان واجب شود وچند سال آن را بجا نیاورد،چیزی بر آن اضافه نمی شود.

مسأله 1687 کسی که باید برای کفاره یک روز شصت فقیر را طعام بدهد اگربه شصت فقیر دسترسی دارد، نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریبا ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، ولی می تواندبرای هر یک از عیالات فقیر اگر چه صغیر باشند یک مد به آن فقیر بدهد درصورتی که فقیر عائله مند ولی باشد.

مسأله 1688 کسی که قضای روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداکاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، باید به ده فقیر هر کدام یک مد که تقریباده سیر است طعام بدهد واگر نمی تواند، سه روز روزه بگیرد.

جاهایی که فقط قضای روزه واجب است

مسأله 1689 در چند صورت فقط قضای روزه بر انسان

واجب است وکفاره واجب نیست: اول آنکه در شب ماه رمضان جنب باشد وبه تفصیلی که درمسأله 1631 گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بیدار شود. دوم عملی که روزه راباطل می کند بجا نیاورد ولی نیت روزه نکند یا ریا کند، یا قصد کند که روزه نباشد، یا قصد کند کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد. سوم آنکه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند وبا حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد. چهارم آنکه در ماه رمضان بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده ونیز اگر بعد ازتحقیق با اینکه گمان دارد صبح شده، کاری که روزه را باطل می کند انجام دهدبعد معلوم شود صبح بوده، قضای آن روز، بر او واجب است، واگر بعد از تحقیق شک کند که صبح شده یا نه وکاری که روزه را باطل می کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده احتیاط آن است که قضای روزه آن روز را بجا آورد. پنجم آنکه کسی بگوید صبح نشده وانسان به گفته او کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است. ششم آنکه کسی بگوید صبح شده وانسان به گفته او یقین نکند وخود او هم موثق نباشد وکاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است. هفتم آنکه کور ومانند آن به گفته کس دیگر افطار کنند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است.

هشتم آنکه درهوای صاف به واسطه تاریکی یقین کند که مغرب شده وافطار کند بعد معلوم شودمغرب نبوده است وهمچنین اگر در هوای ابر به اعتقاد اینکه مغرب شده، افطارکند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضاء لازم است. نهم آنکه برای خنک شدن یابی جهت مضمضه کند یعنی آب در دهان بگرداند وبی اختیار فرو رود. ولی اگرفراموش کند که روزه است وآب را فرو دهد یا برای وضوء نماز واجب مضمضه کند وبی اختیار فرو رود، قضاء بر او واجب نیست. ودر مضمضه برای وضوء غیرنماز واجب احتیاطا قضاء نماید.

مسأله 1690 اگر غیر آب چیز دیگری را در دهان ببرد وبی اختیار فرو رود یاآب داخل بینی کند وبی اختیار فرو رود، قضاء بر او واجب نیست.