رساله توضیح المسائل مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی آقای حاج سید محمد صادق روحانی (مدظلّه) صفحه 257

مسأله 1888 اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد، چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد بنا بر احتیاط زکوه آن واجب است.

مسأله 1889 اگر مقداری رطب یا انگور تازه دارد که خشک آن به اندازه نصاب می شود ، چنانچه به قصد زکوه از تازه آن به قدری به مستحق بدهد که اگر خشک شود به اندازه زکوتی باشد که بر او واجب است اشکال دارد.

مسأله 1890 اگر زکوه خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد، نمی تواند زکوه آن را خرمای تازه یا انگور بدهد ونیز اگر زکوه خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد نمی تواند زکوه آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد. اما اگر یکی از اینها یا چیز دیگری را به قصد قیمت زکوه بدهد مانعی ندارد.

مسأله 1891 کسی که بدهکار است ومالی هم دارد که زکوه آن واجب شده اگر بمیرد

باید اول تمام زکوه را از مالی که زکوه آن واجب شده بدهند، بعد قرض او را اداء نمایند.

مسأله 1892 کسی که بدهکار است وگندم یا جو یا خرما یا کشمش هم دارد، اگر بمیرد وپیش از آنکه زکوه اینها واجب شود، ورثه قرض او را ازمال دیگر بدهند، هر کدام که سهمشان 288 من و 450 مثقال کم برسد، باید زکوه بدهد واگر پیش از آنکه زکوه اینها واجب شود، قرض او را ندهند، چنانچه مال میت فقط به اندازه بدهی او باشد بنا بر احتیاط باید زکاه را بدهند وطلب طلبکاران را یا استرضاء از آنها بنمایند، وهمچنین اگر مال میت بیشتر از بدهی او باشد، در صورتی که بدهی او به قدری است که اگر بخواهند اداء نمایند، باید مقداری از گندم وجو وخرما وکشمش را هم به طلبکار بدهند.

مسأله 1893 اگر گندم وجو وخرما وکشمشی که زکوه آنها واجب شده خوب وبد دارد، احتیاط واجب آن است که زکوه هر کدام از خوب وبد را از خود آنها بدهد ولی چنانچه خوب وخوبتر دارد اظهر اکتفاء به دادن از خوب است.

نصاب طلا

مسأله 1894 طلا دو نصاب دارد: نصاب اول بیست مثقال شرعی است که هر مثقال آن 18 نخود است، پس وقتی طلا به بیست مثقال شرعی که پانزده مثقال معمولی است برسد، اگر شرایط دیگر را هم که بیان شد داشته باشد، انسان باید چهل یک آن را که نه نخودشود از بابت زکوه بدهد واگر به این مقدار نرسد، زکوه آن واجب نیست، ونصاب دوم آن چهار مثقال شرعی است که سه مثقال معمولی می شود

یعنی اگر سه مثقال به پانزده مثقال اضافه شود، باید زکوه تمام 18 مثقال را از قرار چهل یک بدهد واگر کمتر از سه مثقال اضافه شود ، فقط باید زکوه 15 مثقال آن را بدهد و زیادی آن زکوه ندارد وهمچنین است هر چه بالا رود یعنی اگر سه مثقال اضافه شود، باید زکوه تمام آنها را بدهد واگر کمتر اضافه شود، مقداری که اضافه شده زکوه ندارد.