یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 131

اشرفی حلبی است تخمینا و بعزل از کنیزک هیچ نیست و حرامست وطی پیش از ان که زن نه سال شود و باین وطی زن حرام نمیگردد مگر انکه افضا گردد یعنی راه حیض و منی و بول یکی گرداند و بعضی گفته‌اند که افضا انست که راه حیض و راه غائط یکی شود و ایندو راست و همچنین حرامست ترک کردن وطی زوجه بیشتر از چهار ماه مگر از برای ضرورتی چهارم جائز است مرد را نظر بروی زنی که میخواهد که نکاح او کند و بهر دو کفدست او و تکرار نظر باو در ایستادن و رفتن او و اگر چه بی اذن او باشد و همچنین نظر بکنیزیکه میخواهد که او را بخرد و بموی و محاسن او و نظر بزنان اهل ذمی و موهای ایشان الّا بلذّت و تهمت که جائز نیست و همچنین نظر مرد بمرد و اگر چه خوب صورت باشد الّا با تهمت و لذّت و همچنین زن بزن و هر یک از نکاح و ملک مباح میگردانند نظر بعورت از هر دو جانب با کراهت و هر یکرا از مرد و زن جائز است نظر بمحرمان خود غیر از عورت و جائز نیست نظر بزن بیگانه الّا از برای حاجتی همچو گواهی برو و جائز است طبیب را نظر بعضو زن بیگانه از برای علاج و اگر چه از عورت باشد و جائز نیست خواجه سرا را نظر بمالک خود و بزن بیگانه و نیست کور را شنیدن او از زن بیگانه و نه زنرا بکور و طفلرا هست نظر بزن بیگانه و دست رسانیدن حکم نظر دارد پنجم خطبه یعنی خواستاری سنّت است همچو گفتن مرد زن را بسا رغبت کننده بتو یا حریص بر تو با انکه من راغبم بتو یا انکه خدایتعالی میرساند بتو خیری یا رزقی یا انکه بسا رغبت کنند بنکاح تو و حرامست خطبه با زنیکه شوهر دارد یا در عدة رجعیه باشد یا حرام مؤبد و واجب است اجابت خطبه مؤمن قادر بر نفقه و اگر چه بحسب و نسب فروتر باشد مگر حرام مؤبد موکد است اجابت خطبه مومن قادر بر نفقه و اگر چه بحسب و نسب فروتر باشد و اگر ولی امتناع نماید عاصی باشد مگر از برای خواستاری بهتر ازو و اگر اجابت کند خطبه کسی را خطبه دیگری حرام گردد پیش بعضی و اگر دیگری عقد کند صحیح باشد

مقصد بدانکه انچه وطی را مباح میگرداند سه قسم است نکاح دائم و متعه و ملک یمین‌

قسم اوّل در عقد دائم‌

[باب] اوّل در ارکان عقد

و انسه است اوّل صیغه عقد و ناچار است در ان از ایجاب و قبول بعربی و الفاظ ایجاب انست که زن بگوید یا کسی از قبل او زوّجتک یا انکحتک یا متّعتک و قبول انست که مرد بگوید قبلت النّکاح یا التّزویج یا المتعة و اگر اقتصار کند بلفظ قبلت صحیح باشد و اگر قبولرا مقدّم دارد بانکه مرد بگوید تزوّجتک پس زن بگوید زوّجتک صحیح باشد و چون تواند بود که هر یک از زوج و زوجه خود صیغه گویند یا کسی از قبل ایشان پنجصورت احتمال دارد اوّل انکه هر یک از ایشان خود صیغه گویند پس زن گوید زوّجتک نفسی بمهر کذا زوج گوید قبلت التّزویج دوّم انکه کسی از قبل زن ایجاب کند و مرد خود صیغه گوید پس وکیل یا ولی زن گوید زوّجتک فلانة بنت فلان بمهر کذا مرد گوید قبلت التّزویج سوّم انکه هر یکرا کسی از قبل او عقد کند پس از قبل زن گوید زوّجت فلانة بنت فلان من فلان بن فلان بمهر کذا از قبل مرد گوید قبلت التّزویج لفلان بن فلان چهارم انکه