یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 178

و بعد از صحّت روایت حمل ان بر کراهیت است و واجب است که موضع گزیدن سگ بشویند و شیخ گفته که واجب نیست شستن ان زیرا که امر بخوردن در کلام اللّه تعالی که فَکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ مطلق واقع است بی امر بغسل و امّا تیر و نیزه و شمشیر و هر الت تیزی که انرا پیکانی و اهن باشد و صید بان کشته گردد حلالست و اگر چه پهنا بر صید خورد و جراحت نکند و امّا تیر گز و هر تیری که در ان پیکان و اهن نباشد باید که پوسترا بدراند و جراحت کرده بکشد و اگر پهنا بر صید خورد و بکشد حلال نباشد و حلال نیست انچه سنگ و کمان کلوهه انرا بکشد و بعضی گفته‌اند که حرامست انداختن کمان کلوهه و اکثر برانند که جائز است انداختن و اگر چه حرام است کشته ان و همچنین بعضی گفته‌اند که حرامست چیزی بصید انداختن که بزرگتر از ان صید باشد و قول اقوی اینست که مکروه است و حلالست صیدیکه تیر و مانند ان او را بکشد بنه شرط اوّل انکه اله تیز باشد که بدراند پوسترا یا در ان اهنی باشد دوّم انکه قصد رسیدن ان اله کند بصید پس اگر تیر یا شمشیر از دست او بیفتد و صید را جراحت کند و بکشد حلال نباشد و اگر داسی در دام نهد یا کاردی در چاه و بان صید کشته گردد حرام باشد سوّم انکه قصد جنس صید کند پس اگر قصد انداختن کند نه بصید و صیدی بان کشته گردد حلال نباشد و همچنین اگر قصد خوک کند و بر اهو اید یا گمان برد که خوکست و او اهو باشد حلال نباشد و شرط نیست که قصد صید معیّن کند پس اگر تعیّن کند و خطا شود و صید دیگر را بکشد حلال باشد و اگر دو کس تیر اندازند و یکی قصد صید کند نه اندیگر و به تیر هر دو صید بمیرد حلال نباشد چهارم انکه نام خدا در حالت انداختن یا بعد از ان پیش از رسیدن بصید ببرد و اگر ترک کند بعمد حرام باشد و اگر چه دیگری گفته باشد و حلال است اگر فراموش کند پس اگر دو کس تیر اندازند و یکی نام خدا برد و به تیر هر دو صید کشته گردد حلال نباشد پنجم انکه تیر انداز عاقل مسلمان باشد چنانکه گذشت ششم انکه بجراحت تیر بمیرد بر هر جا که باشد پس اگر بچیزی دیگر بمیرد حرام باشد هفتم انکه از چشم پنهان نشود در حالتیکه برقرار زندگی باشد همچنانکه گذشت هشتم انکه در نه یابد صید را بر قرار زندگی پس اگر برقرار زندگی باشد واجب باشد سر بریدن پس باید که در حالت رسیدن تیر بشتاب برود بر سر صید تا دریابد بر سر بریدن او و اگر قرار زندگی او را دریابد و او را سر نبرد و بگذارد تا بمیرد حرام باشد و معذور نباشد بانکه با او کارد نباشد یا از غلاف بیرون نیاید و مباح نیست ان گاهیکه او را مرده دریابد یا بیقرار حیوة نهم انکه صید سرکش باشد و اگر چه انسی بوده باشد پیشتر پس اگر تیر اندازد بچوجه مرغیکه نتواند پرید و بکشد حرام باشد و اگر بحیوان غیر سرکش تیر اندازد حلال نشود الّا بسر بریدن و شرط نیست که تیر انداز یکی باشد پس اگر جماعتی تیر اندازد بشرائط گذشته و به تیر همه کشته گردد حلال باشد و مشترک باشد میان ایشان و جائز است صید را دو پاره کردن به تیغ و شمشیر و هر دو پاره حلال باشند و اگر چه هر دو حرکت کنند یا یکی یا هیچ یک از هر دو گاهیکه هیچیک برقرار حیوة نباشند و اگر در یک قرار حیوة باشد انرا سر ببرند و اندیگر حرام باشد و همچنین هر پاره که بشمشیر و نیزه از صید جدا شود و باقی برقرار زندگی باشد ان پاره حرام باشد و باقی را سر باید برید و اگر باین جدا کردن بمیرد یا بحکم مردن رسد ان پاره و باقی هر دو حلال باشند بی سر بریدن و همین حکم دارد اگر سکان اموخته صید را پاره پاره کنند

فصل دوّم در احکام صید

اشاره

مکروهست در شب حیوانات وحشی و مرغان را صید نمودن و جوجها را از اشیانه برداشتن و ماهی روز جمعه پیش از نماز صید کردن و حرامست صید کردن بالاتیکه غصب شده از دام و تیر و شمشیر و