یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 18

نباشد و اگر نیّت غسلی دیگر کند غسلهای دیگر هم باید کرد علی الخلاف‌

فصل پانزدهم در تیمّم‌

و ان واجب میشود بیکی از اسباب وضو و غسل گاهی که متعذّر باشد استعمال اب از برای انچه وضو و غسل از برای ان واجبست و از برای بیرون امدن جنب و حائض از مسجد مکه و مدینه و گاه هست که واجب میشود بنذر و عهد و یمین و همچنین است وضو و غسل و اسباب تعذر استعمال اب چهار است اوّل نبودن اب و واجب است طلب ان در چهار جهت بیک تیر پرتاب در زمین فراز و نشیب و دو تیر پرتاب در زمین هموار مگر گاهیکه معلوم باشد که اب نیست و اگر معلوم باشد که اب هست واجب باشد رفتن بانجا و اگر چه از مسافت مذکوره بیشتر بود مادام که تری نباشد و وقت فوت نشود و اگر اب داشته باشد در وقت نماز و انرا بریزد تیمّم کند و نماز بگذارد و باز قضا کند و اگر پیش از وقت بریزد قضا نباشد دوّم نبودن اسباب حصول ابست باینکه او را التی مثل دلو و ریسمان نباشد که اب از چاه بکشد یا چیزی نداشته باشد که اب یا اله بخرد و اگر داشته باشد و گران فروشند واجبست که بخرد و اگر چه بده هزار دینار باشد مادام که ضرری فی الحال بوی نرسد و اگر ضرری حالی رسد واجب نباشد خریدن و اگر چه در غایت ارزانی باشد و اگر اب بخشند یا الت را بعاریت دهند واجب باشد قبول بخلاف انکه بها یا الت را بخشد و اگر اینها را فروشند بنسیه و تواند در سر وعده ادای بها کردن واجب است که بخرد سوّم ترس است از ظالمی یا سبعی بر نفس یا مال یا عرض خود بانکه بر سر اب یکی از اینها باشد یا انکه چون در پی اب رود ازینها در منزل امن نباشد چهارم مرض است یا سرما یا تشنگی خودش یا رفیق یا حیوانی که او را حرمتی باشد یا انکه با وجود مرض اگر استعمال اب کند موجب فوت نفس یا زیادتی مرض شود و همچنین سرما یا انکه اب اندک داشته باشد که اگر در طهارت استعمال نماید خود یا رفیق یا حیوانی ذی حرمت او بسبب تشنگی ضرر یابد و اگر اندک ابی داشته و بدن یا جامه ضروری او نجس باشد و ان اب بطهارت و ازالت نجاست وفا نکند اوّل ازالت نجاست نماید پس تیمّم کند امّا چیزی که بان تیمّم صحیحست خاکست یا سنگ یا کلوخ و جائز نیست بمعدن و خاکستر و خاک نجس و مغصوب و اگر هیچیک از انها نباشد تیمّم کند بغبار جامه و نمد زین و یال الاغ و اگر نباشد بگل تیمّم کند و سنّت است که تیمّم کند بخاکیکه بر بلندی باشد و جائز نیست پیش از وقت و امّا در وقت موسّع چون طمع یافت شدن اب یا صحّت یافتن از مرض یا کم شدن باد و سرما یا زایلشدن خوف و وهم داشته باشد تیمّم نکند تا باخر وقت و اگر نداشته باشد بعضی گفته‌اند که جائز است تیمّم در اوّل وقت و احتیاط انست که تاخیر کند تا باخر وقت امّا کیفیّت تیمّم واجب است که نیّت کند که تیمّم میکنم بدل از وضو تا نماز کردنم روا باشد تقرّب بخدا و اگر تیمّم بدل از غسل بود بجای وضو غسل گوید و پیوسته دارد اخر نیّت را برسانیدن هر دو دست بزمین پس مسح کند از رستنگاه موی سر تا بطرف بینی بهر دو کف دست بهم باز نهاده و اگر بدل از غسل باشد دیگر نوبت هر دو کف دست را بر زمین زند و در بدل وضو یکنوبت کافی بود پس مسح کند پشت دست راست را از بند دست