یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 185

برند باقی را پسران میبرند و اگر دختر هم باشد از باقی دو بخش پسر میبرد و یکبخش دختر میبرد و چون با هر یک از مادر و یا از پدر یکدختر ماند ربع میراث که چهار یک است تسمیه و رد از مادر و یا از پدر است و باقی سه ربع دیگر همچنان از اندختر است و چون با دو دختر ماند یا زیاده از دو دختر خمسی از میراث که پنجیک است از مادر و یا پدر است و باقی از اندختر انست و چون مادر و پدر هر دو با یکدختر گذارد هر یک را خمسی است که دو خمس باشد باقی از دختر است که سه خمس است و چون با دو دختر و یا زیاده گذارد ثلث که دو دانگست از انمادر و پدر است برابر باقی که ثلثانست از اندختران است و چون زن و یا شوهر هم باشد با ایشان نقصان بر نصیب دختران میشود نه بر نصیب مادر و پدر

مسئله‌

چون با مادر و پدر دو برادر و یا یکبرادر با دو خواهر و یا چهار خواهر باشد برادران و خواهران اگر چه میراث نمیبرند فامّا نصیب مادر را نقصان میکنند بانکه دو دانگ نصیب مادر را بیکدانگ میبرند بشرط انکه از مادر و پدر برادر و خواهر باشند و یا از پدر نه تنها از مادر و پدر زنده باشد و دیگر مانع ارثی نداشته باشند و مانع ارثی بیان خواهد شد انشاء اللّه تعالی‌

مسئله‌

چون اولاد نباشد اولاد اولاد قائم مقام اولاداند هر یک از ایشان نصیب پدر و یا مادر خود میبرند پس اولاد دختر دو دانگ میبرند و اولاد پسر چهار دانگ میبرند در هر مرتبه پسر دو بخش و دختر یکبخش میبرد و چون دختر پسر ماند با پسر دختر چهار دانگ از اندختر پسر است و دو دانگ از ان پسر دختر است زیرا که او حصّه پسر میبرد و این حصه دختری و هر که نزدیکتر است دورتر را محروم میکند از میراث و اولاد اولاد با مادر و پدر میّت شریکند در میراث چنانکه اولاد شریک بودند

مسئله‌

به پسر بزرگ میّت مخصوصست رخت میّت و مصحف و شمشیر و خاتم و در روایت امده است که اگر زره و کتب و بار و چهارپای هم مخصوصست و در روایت دیگر امده است که سلاح میّت هم از ان پسر بزرگست بشرط انکه سفیه و بد مذهب نباشد و میّت بغیر ازینها ترکه گذاشته باشد و بر پسر بزرگست قضاء نماز و روزه‌های میّت مرتبه دوّم برادران و خواهران و اجداد و جدهااند چون یکی از مرتبه اولی از مادر و پدر و فرزند و فرزند فرزند نباشد میراث او از ان وارثان مرتبه دوّم‌اند پس چون شخصی وفات نماید از یکبرادر یا بیشتر تمامی میراث از ان ایشان است و چون یکخواهر داشته باشد نصف میراث از ان اوست باقی هم باو رد میشود و چون دو خواهر بماند یا زیاده ایشانرا چهار دانگ میراث است باقی هم بایشان رد میشود و چون برادران و خواهران گذارد هر برادری دو بخش یکخواهر میبرد و چون خواهر مادری گذارد و یا برادر مادری یکدانگ میراث از ان اوست باقی هم باو رد میشود و چون دو برادر یا خواهر مادری یا بیشتر گذارد دو دانگ میراث از ان ایشانست باقی هم بایشان رد میشود درینصورت برادر و خواهر مادری برابر میبرند و برادران پدری قائم مقام برادران مادر پدری و حکم ایشان دارند و چون جمعشوند برادران پس برادران مادریرا یکدانگ میراث است اگر یکی باشد و دو دانگ است اگر بیشتر از یکی باشد مذکر و مؤنث برابر میبرند و باقی را برادران مادر و پدری میبرند مذکر دو بخش مؤنث یکبخش و برادران پدری محروم می‌شوند از میراث بسبب برادران مادر و پدری و چون برادران مادری یا برادران پدری بماند از جانب مادری اگر یکی باشد یکدانگ میراث میبرد و اگر زیاده بر یکی باشد دو دانگ میبرند و باقی را برادران پدری مذکر دو بخش مؤنث یکبخش و چون از جانب پدری همه مؤنّث