یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 44

بعضی گفته‌اند اگر صلوة خوف در سفر باشد قصر کند نه در حضر

کتاب الزّکاة

اشاره

قال رسول اللّه ص انّ اللّه فرض علیکم الزّکوة کما فرض علیکم الصّلوة زکّوا اموالکم تقبل صلوتکم یعنی پیغمبر ص فرموده بدرستیکه خدایتعالی فرض کرده بر شما زکوة را همچنانکه فرض کرده بر شما نماز را زکوة دهید مالهای خود را تا قبول کرده شود نمازهای شما و حضرت رسالت ص پنجکس را از مسجد بیرون کرد و گفت نماز میگذارید درینجا شما که زکوة نمیدهید و امام موسی کاظم ع فرموده حصّنوا اموالکم بالزّکوة یعنی حصار سازید مالهای خود را بزکوة و روایات در وجوب زکوة بسیار است و قران بامر ان ناطق است در محلهای بسیار هر که زکوة را ندهد و حلال داند کافر است مگر انکه ندانسته باشد بجهة انکه در ان نزدیک مسلمان گشته باشد و منزل او از مملکت مسلمانان دور باشد و واجب است قتل او و اگر مسلمان زاده باشد و الّا توبه دهند اگر قبول نکند بکشند و با جماعتیکه زکوة نمیدهند حرب و قتل نمایند تا اطاعت کنند و انچه واجب است از مال بیرون کردن از سه نوع بیرون نیست زکوة مال و زکوة فطر و خمس و هر یک ازینها واجب است و سنّت قسم اوّل در زکوة مال و انواجب است در نه چیز شتر و گاو و گوسفند و گندم و جو و خرما و مویز و طلا و نقره و سنّت است در هر چیزیکه از زمین روید و انرا کیل و وزن کنند غیر از سبزیها همچو خربزه و تره و مانند ان و در مال تجارت و در اسپها که بچرا باشند و در ان هشت باب است‌

باب اوّل در کسی که زکاة بر او واجب است‌

و شرط او بلوغ است و عقل و ازادی و امکان تصرّف و مالکیّت تمام پس زکوة واجب نباشد در مال طفل و بعضی گفته‌اند که زکوة در غله و حیوانات او واجب است و بعضی دیگر گفته‌اند سنّت و اگر ولی در انتجارت نماید از برای او سنّت است او را که از قبل طفل زکوة تجارت بیرون کند و اگر ولی توانگر مال طفلرا بقرض بر دارد و از برای خود تجارت نماید سود ولی را باشد و برو زکوة سنّت است و اگر ولی فقیر یا غیر ولی مال طفلرا بردارد ضامن باشد و سود طفلرا باشد اگر بعین المال خرید و فروخت نماید و زکوة نیز هیچکدام را نباشد و همچنین زکوة در مال مجنون نباشد و بعضی گفته‌اند که در غلّه و حیوانات او واجب است و بعضی دیگر گفته‌اند سنّت و همچنین بر بنده واجب نباشد نزد کسیکه میگوید که بنده مالک هیچ چیز نمیشود و زکوة مالیکه بدست او باشد بر خواجه باشد که بستاند و بدهد و نزد کسیکه می‌گوید مالک میشود در هیچیک واجب نباشد و همچنین واجب نباشد در مالمغصوب و گمشده و دزدیده و مال غائبی که در دست وکیل او نباشد و مال قرضخواه پیش فقیر باشد خواه پیش توانگر زیرا که در اینها مالک تصرّف نمیتواند کرد و اگر بعد از چند سال اینمالها بدست مالک دراید سنّت است که زکوة یکساله بیرون کند و همچنین زکوة واجب نباشد در مال وقف و اگر چه اولادی باشد و در مالیکه باو بخشیده باشد و بدست او درنیامده و نه در مال غنیمت پیش از قسمت زیرا که ملکیت درینمالها تمام نیست اگر چه بدست مالک باشد و اگر نتاج گوسفند یا شتر وقفی و مانند ان بنصاب برسد زکوة واجب گردد مگر انکه واقف شرط کرده باشد که نتاج وقف باشد که در ایشان نیز واجب نشود و زن مادام که قبض صداق نکند برو زکوة واجب نگردد و قرض مادام که نستاند واجب نشود و اگر کسی مالیرا قرض کند و یکحول گذرد بران زکوة برو واجب گردد نه بر قرض دهنده و قرض مانع زکوة نیست پس اگر کسی را بیست دینار طلا باشد و صد دینار قرض زکوة ساقط نگردد و چون بر کسی زکوة واجب گردد و تواند که بدهد بامام یا بنائب یا مستحق یا عامل ضامن گردد اگر فوت یا تلف شود