یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 50

نصاب شرط نیست و لیکن اگر حاصل ان نقد یا جنس زکوی باشد و بنصاب برسد و یکحول براید زکوة واجب گردد و خانه که از برای مسکن باشد و قالی و طاس و طبق و لباسی که نه از برای تجارت باشد زکوة در ان سنّت نیست و بعضی روایت کرده‌اند که در هر مالی زکوة هست‌

باب هفتم در مستحقان زکاة

و انهشت‌اند اوّل فقیر دوّم مسکین و مراد باینها کسی است که مالک معاش و خرج یکساله نباشد و بعضی گفته‌اند فقیر بدحال‌تر از مسکین است چه حضرت رسالت ص از فقر پناه جسته بخدا که نعوذ باللّه من الفقر و طلب مسکنت نموده که اللّهمّ احینی مسکینا و اتنی مسکینا و احشرانی فی زمرة المساکین و بعضی گفته‌اند که مسکین بد حال‌تر است بنابر روایت از اهل البیت ع و کسی که صاحب خانه و بنده و استر سوارایست و بان عادت دارد و از اهل انسه است جائز است او را زکوة دادن گاهی که محتاج باشد و بر معاش یکساله قادر نباشد و اگر کسی صنعتی داند که روز بروز بان معاش خود را تواند گذراند زکوة نستاند و همچنین کسیکه دکانی یا اسبابی و مانند ان دارد که از حاصل ان برای معاش او کفایت است و اگر معاش یکساله ندارد یا از صنعت او تمام معاش او حاصل نمیشود جائز است که او را زکوة دهند و بعضی گفته‌اند که زیاده از تتمه خرج یکساله او ندهند و فرزندی فقیر که از نفقه پدر کفایت دارد و همچنین پدر فقیر که از نفقه پسر معاش دارد از پدر و پسر زکوة نگیرد و درینکه جائز است که از غیر پدر و پسر زکوة بستاند خلافست و کسیکه دعوی فقر و مسکنت می‌کند قبول کنند بی سوگند اگر چه پیشتر مالدار بوده باشد مگر انکه معلوم باشد کذب او و اگر بعد از دادن زکوة معلوم شود که دروغ گفته و فقیر نبوده باز ستانند و گفته‌اند که فقیری که مستحق است و از زکوة عار مینماید و نمی ستاند همچو غنی است که زکوة نمیدهد سوّم عاملانند و انکسانی‌اند که سعی میبرند در جمع و تحصیل زکوة و قسمت میان مستحقّان و درینقسم عامل و کاتب و محاسب و حافظ شریکند و امام و نائب و قاضی ایشانرا عاملانه نصیبی نباشد و در زمان غیبت اینسهم ساقط است چهارم مولّفة القلوب‌اند و انجماعتی کفاراند که استمالت داده می‌شوند از برای جهاد و تعیّن شده از برای ایشان نصیبی از زکوة تا همراهی کنند مسلمانانرا در جهاد کافران دیگر و دیگر درین که مؤلفه از مسلمانان میباشند دو قول است بعضی گفته‌اند که از مولفة القلوب‌اند چهار طائفه از مسلمانان اوّل جماعتی بزرگان که در اسلام ثابت قدم باشند و ایشانرا رقیبان و هم‌چشمان از کافران باشند چون انها را چیزی انعام نمایند همچشمان ایشان در اسلام رغبت کنند دوّم بزرگان که جماعتی ضعیف داشته باشند و از مال دادن غرض قوت ایشان و مساعدت قوم ایشان باشد سوّم جماعتی مسلمانان که بر اطراف و حدود مملکت واقع باشند هرگاه چیزی دهند ایشان را منع نمایند کفار را از انکه در ممالک اسلام درایند چهارم طائفه‌اند که جماعتی از ترس ایشان ادای زکوة نمایند اگر چیزی دهند بایشان جمع زکوة نمایند و اگر ندهند معطل گذارند و در زمان غیبت اینسهم ساقط است پنجم فی الرقابند و انسه قسم است اوّل مکاتبان و ان بندگانی‌اند که خواجه با ایشان مقرّر ساخته که چندین مبلغ بدهند ازاد باشند و عاجز باشند از دادن دوّم بندهای‌اند که در زحمت و سختی باشند باین زکوة ایشان را بخرند و ازاد نمایند سوّم بنده‌های‌اند و اگر چه زحمتی و مشقتی نداشته باشند که ایشانرا از قید بندگی