یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 55

همچو زمین غیر معمور و نیستان و انچه در انجا باشد از معدن و درخت و گیاه لیکن میراث بیوارث مباح نیست مگر از برای فقرای شهری که صاحب ان در انجا مرده باشد

کتاب الصّوم‌

اشاره

روزه افضل عباداتست و رسول ص فرموده روزه‌دار در عبادتست و اگر چه بر فراش خواب کرده باشد مادام که غیبت مسلمانی نکند و از امام حسن بن علی ع روایت است که قومی از یهود بنزد رسول ص امدند اعلم ایشان سوال کرد از برای چه فرض کرده خدایتعالی روزه را بر امّت تو سی روز و فرض کرده بر امّتهای پیشین بیش از این پیغمبر ص فرموده که چون ادم گندم را خورد باقی ماند در شکم او سی روز پس فرض کرد خدایتعالی بر ادم و امّت او سی روز گرسنگی و تشنگی را و انچه بشب میخورند فضلی است از خدای عزّ و جلّ بر ایشان پس فرض کرد خدایتعالی اینرا بر امّت من و بعد از ان ایت را بخواند که کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ یهودی گفت راست گفتی ایمحمد ص چیست جزای کسیکه روزه دارد انرا گفت پیغمبر علیه السّلام نیست هیچ مؤمنی که روزه دارد در ماه رمضان از برای خدا الّا انکه واجب گرداند خدایتعالی از برای او هفت خصلت اوّل انکه بگدازد حرام از جسد او دوّم نزدیک شود برحمت خدای عزّ و جلّ سوّم کفارت باشد گناه پدر او را تا ادم چهارم اسان گرداند خدایتعالی برو سکرات موت پنجم امان باشد از گرسنگی و تشنگی روز قیامت ششم بدهد خدایتعالی او را خلاصی از اتش هفتم طعام دهد او را از طیّبات بهشت یهودی گفت راست فرمودی ایمحمّد ص و روایات بسیار است و در این هشت باب است‌

باب اوّل در کیفیت روزه و اقسام آن‌

روزه عبارتست از بازداشتن نفس از اقدام بر مفطرات با نیّت از طلوع صبح صادق تا بغروب شمس و مفطرات بر دو قسم است اوّل انکه موجب قضا و کفارتست دوّم انکه موجب قضاست خاصّة چنانکه بیاید و روزه صحیح است از بالغ عاقل یا طفل ممیّز مسلمان که در سفر و مرض نباشد و پاک باشد از حیض و نفاس و جنابت و بیهوش و مست نباشد و روزه بر چهار قسم است اوّل واجب و انشش نوع است روزه ماه رمضان و نذر و عهد و یمین و کفاره و بدل هدی تمتّع و اعتکاف و واجب قضای واجب دوّم سنّت و انروزه تمامی ایّام سالست الّا ایّام واجب و مکروه و حرام که ذکر میشود و مؤکد ان پنجشنبه اوّل دهه اوّل هر ماهست و چهارشنبه اوّل دهه دوّم و پنجشنبه اخر دهه اخر و ایّام بیض که سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماهی است و روز غدیر هجدهم ذی الحجه و مولد نبی هفدهم ربیع الاوّل و مبعث بیست و هفتم رجب و دحو الارض بیست و پنجم ذی قعده و مباهله بیست و پنجم ذی حجه و بعضی گفته‌اند بیست و چهارم ان و عرفه کسی را که از دعا سست نشود و اوّل ماه معیّن باشد و اوّل ذی حجه و تمامی دهه الا روز عید و تمامی رجب و شعبان و هر پنجشنبه و هر جمعه و اوّل محرّم و سوّم و هفتم ان و عاشورا بر وجه حزن سوّم مکروه و انعرفه است کسی را از دعا سست شود یا در اوّل ماه شک باشد و روزه سنّت در سفر غیر از سه روز از برای حاجت در مدینه و روزه سنّت مهمان بی اذن کسی که او را مهمانست و بعکس روزه مهمان کننده بی اذن مهمان و روزه سنّت کسی که او را بطعام میخوانند و روزه فرزندی بی اذن پدر و روزه زن بی اذن شوهر و روزه سنّت بنده بی اذن خواجه چهارم حرام و ان نه است روزه هر دو عید و ایّام تشریق یعنی یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ذی حجه کسی را که بمنی باشد و روز شک بنیّت رمضان و امّا بنیّت واجبی دیگر حرام نیست و روزه نذر معصیت و روزه صمت یعنی