یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 69

و امّا در قربانی سنّت کافی است یکی از برای هفت کس و هفتاد کس از خویشان و برادران و جائز نیست بیرون بردن چیزی از هدی از منی و واجب است که از شتر ثنی باشد یعنی پنجساله تمام و در ششم در امده و همچنین از گاو و گوسفند ثنی باشد و ان انست که در سال دوّم درامده باشد و جائز است از میشی جذع و ان انست که هفتماه تمام کرده باشد و همچنین باید که تمام باشد و قصوری نداشته باشد پس جائز نباشد کور و لنگی که ظاهر باشد لنگی او و شاخ اندرونی او شکسته و گوش بریده و خایه کشیده و لاغر و سنّت است که از شتر و گاو ماده باشد و از بز و میش نر و بعرفات برده باشند و فربه باشد که در سیاهی نظر کند و در سیاهی رود و در سیاهی خسپد و اینعبارترا سه معنی گفته‌اند اوّل انکه چشم و دست و پای او و شکم و سینه او سیاه باشد دوّم انکه سایه داشته باشد که در سایه خود رود و در ان خسپد و نظر در ان کند سیّم انکه در سبزه چرد و در انجایگاه نظر کند و خسپد و مکروه است گاو نر و گاومیش و شتر نر و سنّت است که نحر شتر ایستاده کند و به بندد دستهای او و کارد زند از جانب راست و دعا خواند و خود بکشتن مشغول شود اگر داند و الّا دست خود را بر دست کسی نهد که میکشد و هدی را سه بخش کند دو دانگ از برای خوردن بگذارد و دو دانگ هدیه دهد و دو دانگ دیگر صدقه کند و اگر هدی یافت نشود و بها داشته بگذارد بهای انرا نزد کسی تا بخرد و ذبح کند در بقیّه ذی الحجه و اگر عاجز باشد از هدی و بهای ان ده روز روزه بدارد سه روز پیاپی در حج روز عرفه و دو روز پیشتر و جائز است از اوّل ذی الحجه بعد از احرام و مؤخر داشتن از عید در ذی الحجه پس اگر ذی الحجه بگذرد و روزه نداشته باشد واجب شود هدی در سال اینده و بمنی و اگر بعد از روزه هدی یابد سنّت است که ذبح کند و هفت روز دیگر چون باهل خود برسد روزه بدارد و اگر در مکه اقامت نماید انتظار رسیدن اصحاب و رفیقان یا اهل خود بکشد یا گذشتن یکماه و اگر بمیرد کسی که روزه بر او واجب باشد ولی او ده روز روزه بدارد و اگر بمیرد کسی که هدی دارد از اصل ترکه هدی را بیرون کنند و امّا هدی قران بیرون نمیرود از ملک صاحبش و اگر چه اشعار و تقلید کرده باشد و او را رسد تصرّف در ان و بدل کردن لیکن هر گاه که رانده باشد با خود ناچار باشد از نحر ان بمنی اگر از برای حج باشد و بجزوره؟؟؟؟ اگر از برای عمره باشد و اگر هلاک گردد واجب نباشد بدل و اگر بدزدند بی تقصیر ضامن نباشد و جائز است سوار شدن هدی و خوردن شیر او مادام که ضرری باو و ولد او نرسد و سنّت است قسمت هدی سیاق همچو هدی تمتع‌

تتمه در قربانی‌

و ان سنّت است مؤکد و هدی واجب محسوبست از ان و افضل ثنی است از شتر و ان انست که پنجسال تمام کرده باشد پس ثنی از گاو و ان انست که یکسال تمام کرده باشد پس جذع از میش یا جذعه یعنی گوسفند نر یا ماده که هفتماه تمام کرده باشد پس ثنی از بز و ان انست که یکسال تمام کرده باشد و غیر ثنی و جذع محسوب نیست و سنّت است که از شتر و گاو ماده باشد و از گوسفند نر و مکروه است قربانی بگاو نر و گاومیش و خایه گرفته و سنّت است که فربه باشد در سیاهی نظر کند و همچنین رود و خسپد در سیاهی چنانکه گذشت در هدی و ایّام قربانی در منی روز عید است و سه روز بعد از ان و در دیگر جایها روز