یکدوره فقه کامل فارسی صفحه 78

داند بکشند و اگر حلال نمی‌داند با وی قتال کنند تا بدهد و بکشند کسی را که سب امام میکند و اگر ذمّی با باغیان قتال کنند ذمّه او باطل شود و امام را رسد طلب کردن همراهی از اهل ذمّه در قتال باغیان‌

باب پنجم در امر معروف و نهی منکر

واجب است امر بمعروف و واجب و نهی از منکر بهفت شرط اوّل بلوغ دوّم عقل سوّم علم بوجوب یا حرمت ان تا امر بمنکر نکنند و نهی از معروف چهارم امکان تاثیر پس اگر داند که اطاعت نخواهد شد ساقط شود پنجم انتفای مضرّت ازو و از مال و اهل و عیال او پس اگر گمان مضرّت داشته باشد ساقط گردد ششم اصرار بر ترک معروف و فعل منکر پس اگر ظاهر باشد که پشیمان شده و از ان برخواهد گشت ساقط شود هفتم انکه ظن ان نداشته باشد که دیگری بان قیام خواهد نمود و واجب است درین که اوّل بدل انکار کند پس روی بگرداند و اظهار کراهیت کند پس سخنی نرم بگوید بر سبیل وعظ پس سخنی درشت پس درشتر و چون باین برنگردد او را بدست بزند و از مردم پوشیده دارد پس اظهار کند و اگر محتاج شود بجراحت کردن و یا کشتن اقرب انست که ان بامام تعلق دارد و سنّت است امر بمندوب و نهی از مکروه امّا حد زدن و تعزیر نمودن امام را رسد یا نائب او و در حالت غیبت امام فقیه شیعه امامی عدل جامع شرائط فتوی را رسد اقامت حد و تعزیرات گاهی که توانند و در ان ضرری نباشد و بر عامه مسلمانان واجب است تقویت او و بازگشت بسوی او و مرافعه و قضایا باو رفع کردن و برو واجب است قضا و فتوی گاهی که امن باشد از مضرّت و کافی نیست در حکم و فتوی تقلید دیگری و جائز نیست قاضی شدن از قبل پادشاه ظالم مخالف مگر باکراه یا انکه تواند که امر معروف و نهی منکر بطریق حق کند و اگر اکراه کنند او را بر حکم یا فتوی بغیر حق قبول ان روا باشد الّا در قتل بغیر حق و جائز است خواجه را حد و تعزیر بر بنده خود و پدر را بر فرزند خود و همچنین فرزند فرزند و زوج را بر زوجه خود و اگر چه دخول نکرده باشد یا زوجه بمتعه باشد و اگر دو خواجه شریک باشند در بنده هر دو با هم اقامت حد یا تعزیر نمایند و اگر کسی قاضی شود از قبل مخالفی جائز است او را اقامت حد باعتقاد نیابت از قبل امام اگر استحقاق ان داشته باشد

کتاب التّجارة

مقدّمه‌

اشاره

در کسب معاش است و در ان سه فصل است‌

[فصل] اوّل انکه سنّت است طلب معاش حلال‌

و در ان فضل بسیار است و ثواب بزرگ حضرت رسالت ص فرموده الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل اللّه یعنی کسی که رنج میبرد بر عیال خود همچو کسی است که جهاد میکند در راه خدایتعالی و حضرت امیر المؤمنین علی ع فرموده انّ اللّه یحبّ المحترف الامین یعنی بدرستیکه خدایتعالی دوست میدارد پیشه کار امین را و همچنین فرموده تجارت کنید تا برکت دهد خدایتعالی شما را بدرستی شنیدم از رسول ص که میگفت که رزق ده جزو است نه جزو در تجارت و یکی در غیر ان و همچنین فرموده ع که خدایتعالی دوست میدارد بغربت رفتن در طلب رزق حضرت امام صادق ع فرموده بس است مرد را گناه انکه ضایع گذارد عیالان خود را حضرت رسالت ص فرموده ملعون ملعون من یضیع من یعول یعنی ملعون است ملعونست کسی که ضایع گذارد کسی را که عیال اوست و حضرت امام کاظم ع فرموده اعمل لدنیاک کانّک تعیش ابدا و اعمل لاخرتک کانّک تموت غدا یعنی عمل کن از برای دنیای خود گویا که همیشه